بسیاری از ما نمی‌توانیم روزمان را بدون یک فنجان قهوه آغاز کنیم. جالب است بدانید که حدود ۶۲ درصد مردم آمریکا، هر روز قهوه می‌نوشند. اگر شما هم جزء این گروه هستید، بهتر است از تاثیر کافئین روی سلامت باروری خود آگاه شوید.

تاکنون تحقیقات زیادی ثابت کرده‌اند که سبک زندگی و عادات غذایی سالم، می‌توانند بر سلامت و بهبود کیفیت اسپرم تاثیر بگذارند. در این جا به قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌پردازیم.

کافئین چیست؟

کافئین به طور طبیعی در دانه‌های قهوه، کاکائو، چای و برخی گیاهان یافت می‌شود و سیستم عصبی مرکزی را برای افزایش هوشیاری و تمرکز ذهنی تحریک می‌کند.

حدود ۹۹ درصد کافئین، ظرف ۴۵ دقیقه پس از مصرف جذب می‌شود. این ماده را می‌توان در طیف گسترده‌ای از غذاها و نوشیدنی‌های فراتر از قهوه؛ از جمله چای، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نوشابه‌های گازدار، شکلات و پودرهای مکمل یافت. حتی برخی از قهوه‌ها و چای‌های «بدون کافئین» هم حاوی دوز کم آن هستند.

چگونه کافئین بر سلامت باروری مردان تاثیر می‌گذارد؟

کافئین با کاهش کیفیت اسپرم، به ویژه زمانی که بیش از حد مصرف شود، مرتبط است. از سوی دیگر، مصرف متوسط ​​کافئین، ممکن است واقعا برای اسپرم مفید باشد. در ادامه به توضیح هر دو مورد خواهیم پرداخت.

یک مطالعه در سال۲۰۱۶، نشان داد که مصرف نوشابه‌های کافئین‌دار و نوشیدنی‌های انرژی‌زا، سلامت باروری مردان کاهش می‌دهد. همچنین زنانی که چای می‌نوشند، شانس بارداری کمتری دارند.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۰، نشان داد افرادی که نوشابه‌های کافئین‌دار مصرف می‌کنند؛ میانگین حجم مایع منی، غلظت، تعداد و درصد اسپرم کمتری دارند.

یک مطالعه دیگر که روی بیش از هزار مرد انجام شد؛ حاکی از آن بود که مصرف بیش از ۳ فنجان قهوه در روز، کیفیت اسپرم را کاهش می‌دهد. اما در غلظت آن تفاوتی ایجاد نمی‌کند.  محققان این مطالعه خاطر نشان کردند که کافئین، احتمالا از الکل و سیگار هم تأثیر مخرب‌تری بر سلامت باروری مردان (کیفیت اسپرم) دارد.

برخی تحقیقات حیوانی نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض کافئین (حتی دوز کم)، در طول دوران بلوغ، ممکن است آناتومی بیضه‌ها تغییر دهد. علاوه بر این، کافئین ممکن است با تولید تستوسترون تداخل داشته باشد و شروع بلوغ جنسی را به تأخیر بیندازد. مطالعات انسانی در این زمینه محدود است.

تاثیرات مثبت کافئین روی سلامت باروری مردان

مطالعه‌ای در سال ۱۹۷۶، تأثیر کافئین را روی اسپرم انسان، در شرایط آزمایشگاهی بررسی کرد. محققان دریافتند که کافئین، حرکت اسپرم را تحریک کرده و طول عمرش را افزایش می‌دهد. قرار گرفتن اسپرم موش هم در معرض کافئین، باعث بهبود تحرک، سرزندگی و افزایش نرخ لقاح تخمک می‌شود.

آیا این موضوع داخل بدن انسان هم صدق می‌کند؟ بله.

محققان دریافتند که میانگین تحرک اسپرم با مصرف قهوه افزایش می‌یابد. حتی برای کسانی که بیش از شش فنجان قهوه در روز می‌نوشند! به طور کلی تحرک اسپرم این افراد بیش‌تر بود.

برخی مطالعات روی اثر منفی کافئین بر سلامت باروری مردان تاکید دارند، در حالی که بعضی از تأثیرات مثبت آن می‌گویند. اما چرا؟

این به قند نوشیدنی مصرفی بستگی دارد.

اکثر نوشیدنی‌های کافئینی و قهوه‌های آماده، حاوی قند هستند که همه چیز از جمله تعداد اسپرم و عملکرد بیضه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

آیا مقدار خاصی از کافئین وجود دارد که برای اسپرم بی‌خطر باشد؟

بله. طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۰، مشخص شد که مصرف روزانه‌ی کم (۱۰۱-۲۰۰ میلی‌گرم) تا متوسط ​​(۲۰۱-۸۰۰ میلی‌گرم) کافئین، با کاهش کیفیت مایع منی مرتبط نیست. البته اگر حاوی قند نباشد! این موضوع در مورد نوشابه یا نوشیدنی‌های حاوی شکر صادق نیست.

یک فنجان قهوه به طور متوسط ​​حاوی ۹۶ میلی‌گرم کافئین است. بنابراین یک تا دو فنجان قهوه در روز، احتمالا بر سلامت باروری مردان تأثیر منفی نمی‌گذارد.

اکثر متخصصان سلامت باروری معتقدند مردانی که روزانه کافئین کم تا متوسطی دریافت می‌کنند، شانس بهتری برای تولید اسپرم سالم دارند.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع