خونریزی واژینال یا لکه بینی که از نظر پزشکی به عنوان خونریزی پس از مقاربت شناخته می‌شود، می‌تواند نگرا‌ن‌کننده باشد. اگر خونریزی بعد از رابطه جنسی بیش از یک بار اتفاق افتاد، وقت آن است که با پزشک متخصص سلامت جنسی مشورت کنید. برخی از مشکلات سلامتی مانند عفونت یا سرطان دهانه رحم نیز می‌توانند باعث خونریزی بعد از رابطه جنسی شوند. اما اکثر دلایل آن خطرناک نیستند. در این جا با برخی از دلایل خونریزی واژینال پس از رابطه جنسی می‌پردازیم:

۱- خشکی واژن:
اگر واژن مرطوب نباشد و شما برانگیخته نشده باشید، اصطکاک هنگام دخول می‌تواند به بافت‌های حساس واژن آسیب زده و منجر به خونریزی شود.

خشکی واژن معمولا ناشی از موارد زیر است:

تغییرات هورمونی: کاهش سطح استروژن پس از زایمان، دوران شیردهی، دوران پیش از زادبس (یائسگی) و بعد از آن

شیمی درمانی: شیمی درمانی با کاهش تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان‌ها، باعث خشکی واژن می‌شود.

۲- داروها:
هر نوع داروی ضد بارداری هورمونی می‌تواند منجر به لکه بینی بعد از مقاربت شود. لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی، خشکی واژن یا خونریزی ناگهانی هنگام استفاده از این داروها شایع است.

دستگاه (IUD) نیز می‌تواند باعث خونریزی شود.

۳- عفونت‌های مقاربتی:
عفونت‌های مقاربتی (STIs) می‌توانند باعث خونریزی پس از رابطه جنسی شوند. به‌ویژه اگر عفونت منجر به التهاب دهانه رحم (سرویسیت) شده باشد. دهانه رحم بسیار تحریک شده نیز ممکن است خونریزی کند.

بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، تریکومونیازیس و تبخال می‌توانند باعث عفونت دهانه رحم شوند.

سوزاک و کلامیدیا ممکن است منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شوند. قبلا در سلامت باروری به توضیح (PID) پرداختیم.

این عفونت می‌تواند باعث خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی بعد از رابطه جنسی، درد لگن، ترشحات غیر معمول و بوی بد شود. PID درمان‌نشده نیز می‌تواند منجر به ناباروری شود.

بیشتر افراد علائم بیماری های مقاربتی را ندارند. به همین دلیل در صورت داشتن علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی، به پزشک مراجعه کنید.

۴- پولیپ رحم و دهانه رحم
پولیپ‌ها بافت‌هایی مانند قطرات اشک هستند که در دستگاه تناسلی روی دهانه رحم یا داخل رحم تشکیل می‌شوند. آن‌ها رگ های خونی زیادی دارند که در صورت آسیب ممکن است خونریزی کنند.

پولیپ‌های دهانه رحم می‌توانند از دهانه رحم به داخل واژن آویزان شده و هنگام دخول پاره شوند. پولیپ‌های داخل رحم نیز ممکن است در حین رابطه جنسی تحریک شوند.

این بیماری در افرادی که بیش از ۴۰ سال سن دارند یا وارد دوران قبل از زادبس (یائسگی) شده‌اند، شایع‌تر است.

پولیپ‌های رحم و دهانه رحم معمولا خوش‌خیم هستند. به این معنی که غیر سرطانی هستند. در موارد نادر، می توانند به سرطان آندومتر و دهانه رحم تبدیل شوند.

۵- واژینوز باکتریایی یا عفونت مخمری
هر نوع عفونتی ممکن است باعث التهاب، تحریک و خونریزی شود. واژینوز باکتریایی (BV) که در اثر رشد بیش از حد باکتری‌ها ایجاد می‌شود، شایع‌ترین عفونت واژن در بین افراد بین ۱۵ تا ۴۴ سال است. اکثر زنان حداقل یک عفونت قارچی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.

علائم BV می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترشحات سفید یا خاکستری
• خارش
• سوزش
• بوی بد واژن
• تورم

خونریزی شایع‌ترین علامت واژینوز باکتریایی یا عفونت قارچی نیست. اکثر افراد مبتلا به BV هیچ علامتی ندارند.

۶- فیبروئید رحم

فیبروم رشد غیر سرطانی بافت عضلانی رحم است که می‌تواند به کوچکی یک نخود یا بزرگ‌تر از گریپ‌فروت باشد.

فیبروم‌ها ممکن است در حین رابطه جنسی،‌ خونریزی کنند. بیش از ۷۵ درصد زنان در مقطعی از سال‌های باروری (۳۰ تا ۴۰ سالگی) فیبروم دارند.

اکثر زنان علائم خاصی ندارند. درمان، معمولا ضروری نیست مگر اینکه فیبروم بسیار بزرگ شود. اگر این اتفاق بیفتد، گزینه های درمانی، از جمله دارو یا جراحی لازم است.

۷- سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه‌ی رحم، در ناحیه بین کانال واژن و انتهای رحم رخ می‌دهد. خونریزی هنگام رابطه جنسی علامت اصلی این سرطان است.

خونریزی معمولا کم و بدون درد است. سرطان دهانه رحم در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمان است.

HPV یا همان (ویروس پاپیلومای انسانی) هم می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. با علائم و نشانه‌های این ویروس در سایت سلامت باروری آشنا شوید.

اگر به طور منظم خونریزی غیرطبیعی دارید، در اسرع وقت به پزشک متخصص سلامت جنسی مراجعه کنید.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع

بیماری التهابی لگن یا Pelvic Inflammatory Disease، عفونت اندام‌ تناسلی زنان است. این عارضه‌ای است که اغلب توسط برخی از بیماری‌های مقاربتی، مانند کلامیدیا و سوزاک ایجاد می‌شود. عفونت‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل نمی‌شوند نیز می‌توانند باعث PID شوند.

بیماری‌های مقاربتی درمان نشده (STDs)، می‌توانند باعث بیماری التهابی لگن (PID) شوند. از هر ۸ زن مبتلا به PID، یک نفر برای باردار شدن با مشکل مواجه می‌شود.

بیماری التهابی لگن چگونه منتقل می‌شود؟

در صورت داشتن موارد زیر، احتمال ابتلا به PID بیشتر است:

• وجود یک بیماری مقاربتی درمان نشده
• داشتن بیش‌تر از یک شریک جنسی
• داشتن شریک جنسی که با چند فرد دیگر نیز رابطه دارد
• افراد ۲۵ ساله یا کمتر که از نظر جنسی فعال هستند
• استفاده از دستگاه IUD برای کنترل بارداری: (IUD یک دستگاه T شکل کوچک است که داخل رحم قرار می‌گیرد و از بارداری برای چندین سال جلوگیری می‌کند. در ۳ هفته اول پس از جایگیری دستگاه، خطر ابتلا به PID زیاد است.)

چگونه می‌توان خطر ابتلا به PID را کاهش داد؟

اگر از نظر جنسی فعال هستید، با انجام کارهای زیر،‌ شانس ابتلا به PID را کاهش دهید:

• داشتن رابطه جنسی تنها با یک نفر
• استفاده از کاندوم

علائم PID

هیچ آزمایشی برای PID وجود ندارد. تشخیص معمولا بر اساس ترکیبی از سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و نتایج سایر آزمایشات انجام می‌شود. علائم ممکن است خفیف بوده یا اصلا وجود نداشته باشند. برخی از موارد عبارتند از:‌

• درد در قسمت پایین شکم
• تب
• ترشح غیرمعمول و بوی بد واژن
• درد یا خونریزی هنگام رابطه جنسی
• احساس سوزش هنگام ادرار
• خونریزی بین پریودها

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید توسط پزشک معاینه شوید. اگر فکر می‌کنید که شما یا شریک جنسیتان به بیماری مقاربتی مبتلا هستید، یا در معرض آن قرار گرفته‌اید، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

اگر PID به موقع درمان نشود؛ می‌تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

• ایجاد اسکار در خارج و داخل لوله‌های فالوپ که می‌تواند منجر به انسداد شود.
• بارداری خارج از رحم
• ناباروری
• درد طولانی مدت لگن یا شکم

آیا PID قابل درمان است؟

بله! اگر زود تشخیص داده شود، قابل درمان است. با این حال، درمان، آسیبی را که قبلا برای دستگاه تناسلی رخ داده، از بین نمی‌برد.

درمان PID ممکن است با گذر زمان سخت‌تر باشد. اگر علائم شما هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک از بین رفتند؛ مصرف دارو را قطع نکنید.

با شریک جنسی خود صادق باشید تا آن‌ها نیز برای بیماری‌های مقاربتی آزمایش بدهند و در صورت نیاز، درمان شوند. اگر پس از درمان، مجددا به نوعی از STD مبتلا شوید، احتمال ابتلای مجدد به PID نیز وجود دارد. همچنین اگر قبلا این بیماری را داشته‌اید، شانس بیش‌تری برای ابتلای مجدد دارید.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

CDC