اگرچه ابتلا به عفونت‌های قارچی در زنان شایع است اما مردان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند.

حدود ۳۷ درصد از مردان مبتلا به عفونت‌های قارچی هیچ علامتی ندارند. در حالی که ۲۷ درصد بالانیت و التهاب پوست ختنه‌گاه را تجربه می‌کنند.

خوشبختانه اکثر عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی در عرض چند هفته و با استفاده از داروهای بدون نسخه از بین می‌روند.

علائم معمولا عبارتند از:

• احساس سوزش هنگام ادرار
• ترشحات غلیظ، سفید، توده‌ای و بدبو
• خارش
• لکه‌های اطراف و بالای آلت تناسلی
• درد و تورم
• درد هنگام رابطه جنسی (قبلا در سلامت باروری به توضیح ۱۲ دلیل درد آلت تناسلی در مردان پرداختیم.)
• پوسته‌های سفید و ترک خورده
• لکه‌های براق اطراف آلت تناسلی

در صورت مشاهده این نشانه‌ها به پزشک مراجعه کنید. برخی از این علائم ممکن است نشانه بیماری‌های مقاربتی هم باشند.

عفونت قارچی چگونه رخ می‌دهد؟

اگر با فردی که دارای بیماری است، رابطه جنسی داشته باشید ممکن است مبتلا شوید.

با این حال عفونت قارچی یک بیماری مقاربتی نیست و بدون داشتن رابطه جنسی نیز می‌توان به آن مبتلا شد.

علل و عوامل خطر:

عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش دهند. از جمله:

• بهداشت فردی ضعیف
• سیستم ایمنی ضعیف ناشی از دارو یا مشکلات سلامتی
• مصرف طولانی مدت و بدون تجویز پزشک آنتی‌بیوتیک‌ها

(این کار سبب از بین بردن باکتری‌های مفید بدن می‌شود.)

• پوشیدن لباس زیر تنگ
• پوشیدن لباس زیر خیس
• استفاده از محصولات بهداشتی ناسازگار با پوست بدن
• چاقی
• استفاده از لوبریکانت‌ها یا کاندوم‌های بر پایه مواد روغنی

عفونت‌های قارچی در مردانی که ختنه نشده‌اند، بیش‌تر رخ می‌دهد. زیرا محیط گرم و مرطوب زیر پوست ختنه، محل مناسبی برای رشد آن‌هاست.

درمان:

در اکثر موارد پمادهای ضدقارچ (بدون نسخه)، به رفع عفونت کمک می‌کنند.

در صورت تشدید و تداوم بیماری، داروهای خوراکی تجویز خواهند شد.

پیشگیری:

از تماس جنسی با فردی که عفونت دارد پرهیز کنید.

از کاندوم استفاده کنید.

همواره محیط دستگاه تناسلی را تمیز و خشک نگه دارید.

عفونت‌های قارچی اغلب دوباره عود می‌کنند. توصیه می‌شود تا در صورت مشاهده علائم، به پزشک متخصص سلامت جنسی مراجعه کنید. زیرا با توجه به نشانه‌های مشابه، احتمال وجود بیماری‌های مقاربتی نیز وجود دارد.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع

کلامیدیا یک عفونت شایع مقاربتی (STI) است که توسط باکتری ایجاد می‌شود. افرادی که کلامیدیا دارند؛ اغلب در مراحل اولیه بیماری، علائم ظاهری ندارند. اما اگر درمان نشود می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند.

تخمین زده می‌شود که ۴۰ تا ۹۶ درصد از افراد مبتلا به کلامیدیا، هیچ علامتی ندارند. علائم کلامیدیا ممکن است مشابه سایر بیماری‌های مقاربتی باشد.

کلامیدیا چگونه منتقل می‌شود؟
رابطه جنسی ناایمن، اصلی‌ترین راه انتقال عفونت است. لمس دستگاه تناسلی هم ممکن است باعث انتقال باکتری شود.

نوزادان تازه متولد شده می‌توانند در هنگام تولد، کلامیدیا را از مادر خود دریافت کنند. جالب است بدانید که این عفونت می‌تواند به چشم هم منتقل شود اما این مورد چندان شایع نیست.

افرادی که قبلا یک بار عفونت را داشته و با موفقیت درمان شده‌اند نیز می‌توانند مجددا مبتلا شوند. 

علائم
کلامیدیا اغلب به عنوان "عفونت خاموش" شناخته می‌شود زیرا اکثر افراد مبتلا، هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند.

برخی علائم عبارتند از:

• درد
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• ترشح غیر طبیعی از آلت تناسلی یا واژن

برخی از علائم کلامیدیا نیز ممکن است برای مردان و زنان متفاوت باشد.

علائم کلامیدیا در مردان
اکثر مردان اصلا علامتی ندارند. با این حال، برخی از شایع‌ترین علائم کلامیدیا در مردان عبارتند از:

• احساس سوزش هنگام ادرار
• ترشحات زرد یا سبز از آلت تناسلی
• درد در قسمت پایین شکم
• درد در بیضه‌ها

همچنین امکان ابتلا به عفونت کلامیدیا در ناحیه مقعد نیز وجود دارد. در این مورد، علائم اصلی عبارتند از:

• درد
• خونریزی از مقعد

داشتن رابطه جنسی دهانی با فردی که کلامیدیا دارد، خطر عفونت در گلو را افزایش می‌دهد. علائم می‌تواند شامل گلودرد، سرفه یا تب باشد. البته ممکن است فردی حامل باکتری در گلو باشد و آن را نداند.

علائم کلامیدیا در زنان
به طور کلی اگر زنی به یک بیماری مقاربتی مبتلا شود، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم را بروز دهد.

برخی از شایع‌ترین علائم کلامیدیا در زنان عبارتند از:

• رابطه جنسی دردناک
• ترشحات واژن
• احساس سوزش در هنگام ادرار
• درد در قسمت پایین شکم
• التهاب دهانه رحم
• خونریزی بین قاعدگی

در برخی از زنان، عفونت می‌تواند به لوله‌های فالوپ گسترش یابد، که ممکن است باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود. در مقالات قبلی سلامت باروری به توضیح کامل این بیماری پرداختیم.

کلامیدیا همچنین می‌تواند راست روده را نیز آلوده کند. زنان در صورت ابتلا به عفونت کلامیدیا در رکتوم (راست روده)، ممکن است علامتی نداشته باشند. با این حال،  درد رکتوم، ترشح و خونریزی از نشانه‌های وجود باکتری در راست‌روده است. عفونت گلو هم در زنان ممکن است رخ دهد.

علل و عوامل خطر
کلامیدیا یک بیماری مقاربتی است که توسط سویه خاصی از باکتری به نام «کلامیدیا تراکوماتیس» ایجاد می‌شود.

احتمال ابتلا به کلامیدیا، در زنان بیشتر از مردان است. در واقع، تخمین زده می‌شود که نرخ کلی عفونت برای زنان، در ایالات متحده، ۲ برابر بیش‌تر از مردان است. 

برخی دیگر از عوامل خطر عفونت عبارتند از:

• استفاده نکردن از روش های بازدارنده مانند کاندوم
• شرکای جنسی جدید
• داشتن شریک جنسی که با افراد دیگر رابطه جنسی دارد
• داشتن سابقه کلامیدیا یا سایر بیماری های مقاربتی

کلامیدیا چقدر شایع است؟
در سال ۲۰۱۸، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، تخمین زد که تقریبا ۴ میلیون مورد کلامیدیا در ایالات متحده وجود دارد.

بیشترین میزان عفونت در زنان بین سنین ۱۵ تا ۲۴ سال رخ می‌دهد.

بهتر است همه زنانی که از نظر جنسی فعال هستند و در معرض خطر ابتلا به کلامیدیا قرار دارند، هر سال غربالگری شوند.

نرخ کلامیدیا و سایر بیماری‌های مقاربتی در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

درمان کلامیدیا

از آنجایی که کلامیدیا ماهیت باکتریایی دارد، با آنتی بیوتیک قابل درمان است. 

آزیترومایسین و داکسی سایکلین از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که برای درمان استفاده می‌شوند. نکته مهم این است که دارو را به طور کامل مصرف کنید و روند درمان را قطع نکنید. در طول دوره درمان، رابطه جنسی نداشته باشید. از درمان‌های خانگی، استفاده نکنید.

کلامیدیا درمان نشده می‌تواند منجر به عوارض طولانی مدت، از جمله مشکلات باروری و التهاب مزمن شود.

تشخیص
موثرترین آزمایش تشخیصی کلامیدیا، نمونه‌گیری گرفتن از واژن در زنان و آزمایش ادرار در مردان است. اگر احتمال وجود عفونت در مقعد یا گلو وجود داشته باشد نیز نمونه گرفته می‌شود.

کلامیدیا درمان نشده در زنان
همان‌طور که گفتیم کلامیدیا درمان نشده می‌تواند منجر به بیماری التهابی لگن شود.

کلامیدیا درمان نشده با آسیب به لوله‌های فالوپ می‌تواند باعث ناباروری شود.

این باکتری می‌تواند در حین تولد به نوزادان منتقل شود که باعث عفونت چشم و ذات‌الریه می‌شود.

عوارض کلامیدیا درمان نشده در مردان
عفونت می‌تواند به غده پروستات و سایر نواحی داخلی سرایت کند که باعث تب، مقاربت دردناک و ناراحتی در ناحیه کمر می‌شود.

کلامیدیا در چشم
عفونت کلامیدیا در ناحیه تناسلی شایع است، اما می‌تواند در نواحی کمتر شایع مانند مقعد، گلو و چشم ها رخ دهد.

عفونت چشم، از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با باکتری ایجاد می‌شود. اگر چشمتان را با دست آلوده لمس کنید، عفونت می‌تواند از ناحیه تناسلی به چشم برسد.

علائم زیر ممکن است رخ دهد:

• قرمزی
• تورم
• خارش
• ترشحات
• حساسیت به نور

کلامیدیای چشم در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به نابینایی شود. درمان زودهنگام به درمان عفونت و جلوگیری از عوارض کمک می‌کند.

سوالات متداول

چه زمانی می توانم دوباره رابطه جنسی داشته باشم؟
اگر کلامیدیا در شما تشخیص داده شد؛ قبل از داشتن هر گونه فعالیت جنسی، درمان خود را به پایان برسانید. 

آیا کلامیدیا بو دارد؟
در برخی موارد، کلامیدیا می‌تواند باعث ترشحات غیرعادی واژن شود که اغلب بوی تندی دارند. البته بوی بد واژن، می‌تواند نشانه‌ی سایر بیماری‌های مقاربتی هم باشد.

مشورت با پزشک کمک‌کننده است. به خصوص اگر علائم دیگری مانند درد، خونریزی، خارش یا سوزش دارید.

فراموش نکنید که کلامیدیا قابل درمان است. اما در صورت عدم درمان می‌تواند عوارض جدی برای شما ایجاد کند. پس از مراجعه به پزشک خجالت نکشید!

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع

زگیل آبکی یکی از انواع بیماری‌های مقاربتی است که می‌تواند از طریق رابطه جنسی یا تماس پوست با پوست منتقل شود. این ویروس Molluscum contagiosum (MCV) نام دارد. انتقال از طریق فعالیت جنسی، شایع‌ترین شکل انتقال برای بزرگسالان است.

این ویروس ممکن است از طریق حوله یا لباسی که با ضایعات پوستی آلوده شده، استخر و حمام مشترک منتقل شود. برای جلوگیری از گسترش بیشتر عفونت، روی مناطقی که به وضوح آلوده هستند یا نزدیک آن‌ها را اصلاح نکنید.

چقدر طول می‌کشد تا علائم بیماری ظاهر شود؟

زمانی که فرد مبتلا شده تا هنگامی که شروع به نشان دادن علائم می‌کند، دوره کمون نامیده نامیده می‌شود که به طور متوسط ​​۲ تا ۳ ماه است. اما می‌تواند از یک هفته تا ۶ ماه متغیر باشد.

علائم زگیل آبکی چیست؟

این بیماری‌، ضایعات کوچک و بدون درد ایجاد ‌می‌کند. آن‌ها ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک شروع شوند و در طی یک دوره چند هفته‌ای به زخم یا برآمدگی‌های بزرگتر تبدیل شوند.

ضایعات می‌توانند گوشتی، خاکستری-سفید، زرد یا صورتی باشند. آن‌ها ممکن است باعث خارش یا حساسیت شوند. اما در بیشتر موارد، مشکلات کمی ایجاد می‌کنند.

در بزرگسالان، معمولا در ران‌ها، باسن، و زیر شکم وجود دارند و گاهی اوقات ممکن است در ناحیه تناسلی خارجی و مقعد نیز ظاهر شوند. ضایعات می‌توانند از ۲ هفته تا ۴ سال روی‌ بدن باقی بمانند.

افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به ایدز، ممکن است به شیوع گسترده بیماری مبتلا شوند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی «هر آنچه که باید درباره ایدز و HIV بدانید» را هم در سایت سلامت باروری، مطالعه کنید.

تشخیص بیماری به چه صورت است؟‌

تشخیص معمولا بر اساس ظاهر ضایعه انجام می‌شود، بنابراین پزشک اغلب فقط با نگاه کردن، می‌تواند تشخیص دهد. همچنین گرفتن نمونه و قرار دادن آن در زیر میکروسکوپ نیز یکی از روش‌های تشخیص است.

آیا زگیل آبکی قابل درمان است؟

اکثر علائم بیماری، در نهایت خود به خود برطرف می‌شوند. اما درمان، به کاهش خطر گسترش ضایعات بر روی بدن شما و انتقال MCV به دیگران کمک می‌کند.

بسته به نظر پزشک، جراحی یا درمان موضعی مانند استفاده از  پودوفیلین،‌ کانتاریدین، فنل یا ید توصیه می‌شود.

کرایوتراپی (یخ زدن ضایعه با نیتروژن مایع)، یک روش برای حذف ضایعات است.

به یاد داشته باشید که مولوسکوم ممکن است عود کند، اما مشخص نیست که آیا این به دلیل عفونت مجدد بوده یا یک عفونت خفته، فعال شده است.

مولوسکوم چه مشکلات سلامتی را ایجاد خواهد کرد؟‌

شایع‌ترین عارضه، عفونت ثانویه ناشی از باکتری است. به خصوص در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند.

چگونه می‌توان خطر ابتلا به زگیل تناسلی آبکی را کاهش داد؟‌

انتقال از طریق تماس جنسی، رایج‌ترین شکل ابتلا در بزرگسالان است. نداشتن رابطه جنسی با فرد مبتلا به بیماری، موثرترین راه پیشگیری از MCV خواهد بود. استفاده از کاندوم ضروری است.

اگر به مولوسکوم مبتلا هستید، از دست زدن به ضایعه و سپس لمس قسمت دیگری از بدن، خودداری کنید تا از هرگونه احتمال گسترش عفونت، جلوگیری شود.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع

ایدز بیماری است که می‌تواند در افراد مبتلا به ویروس HIV ایجاد شود. درمان با داروهای ضد رتروویروسی (Retrovirus)، معمولا از ایجاد ایدز در افراد مبتلا به HIV جلوگیری می‌کند. رتروویروس، نوعی از ویروس است که با استفاده از آنزیم وارونویس،‌ دی‌ان‌ای (DNA) خود را از روی آران‌ای (RNA) سلول میزبان می‌سازد.

HIV چیست؟

HIV ویروسی است که به سیستم ایمنی آسیب می‌رساند. HIV درمان نشده، سلول‌های CD4 را که نوعی سلول ایمنی به نام (T) هستند؛ تحت تاثیر قرار می‌دهد و آن‌ها را از بین می‌برد. با گذشت زمان، از آنجایی که HIV، سلول‌های CD4 بیشتری را از بین می‌برد، احتمال ابتلای بدن به انواع بیماری‌ها و سرطان‌ها بیشتر می‌شود.

HIV از طریق مایعات بدن منتقل می شود که عبارتند از:

• خون
• مایع منی
• مایعات واژن و رکتوم (راست روده)
• شیر مادر

از آن‌جایی که اچ‌آی‌وی خود را وارد DNA سلول‌ها می‌کند، تا پایان عمر در بدن باقی می‌ماند. در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که HIV را از بدن حذف کند. اگرچه بسیاری از دانشمندان در تلاش برای یافتن آن هستند.

با این حال، با مراقبت‌های پزشکی، از جمله درمانی به نام درمان ضد رتروویروسی، می‌توان HIV را مدیریت کرد و سال‌ها با این ویروس زندگی کرد.

بدون درمان، فرد مبتلا به HIV، احتمالا به یک بیماری جدی به نام سندرم نقص ایمنی اکتسابی، معروف به ایدز مبتلا می‌شود.

در آن مرحله، سیستم ایمنی ضعیف‌تر از آن است که بتواند با موفقیت در برابر سایر بیماری‌ها و عفونت‌ها واکنش نشان دهد.

بدون درمان، امید به زندگی در مراحل پایانی ایدز، حدود ۳ سال است. با درمان ضد رتروویروسی، امید به زندگی می‌تواند تقریبا مشابه فردی باشد که به HIV مبتلا نشده است.

در حال حاضر، حدود ۱/۲ میلیون آمریکایی با HIV زندگی می‌کنند. از هر ۷ نفر، ۱ نفر نمی‌داند که به این ویروس مبتلا است. اچ‌آی‌وی می‌تواند تغییراتی را در سراسر بدن ایجاد کند.

ایدز چیست؟

ایدز بیماری است که می‌تواند در افراد مبتلا به HIV ایجاد شود. این پیشرفته‌ترین مرحله HIV است. داشتن ویروس HIV، الزاما به معنی مبتلا بودن فرد به ایدز نیست.

HIV سلول‌های CD4 را از بین می‌برد. در هر میلی‌متر مکعب بدن بزرگسالان سالم، معمولا بین ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سلول CD4 وجود دارد. فرد مبتلا به HIV، که تعداد CD4 او کمتر از ۲۰۰ عدد در میلی‌متر مکعب باشد، مبتلا به ایدز خواهد بود. بدون درمان، HIV می‌تواند در عرض یک دهه به ایدز تبدیل شود.

در ایدز سیستم ایمنی بدن به شدت در معرض خطر است. این یعنی بدن به قدری ضعیف شده که دیگر نمی‌تواند در برابر بیشتر بیماری‌ها و عفونت‌ها واکنش نشان دهد.

عفونت‌های فرصت طلبی مانند پنومونی پنوموسیستیس جیرووسی، فقط در کسانی با ضعف ایمنی شدید، مانند افراد مبتلا به ایدز رخ می‌دهند.

فرد مبتلا به ایدز در برابر طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌شود، از جمله:

• ذات الریه
• بیماری سل
• بیماری قارچی در دهان یا گلو
• سیتومگالوویروس (CMV)، نوعی ویروس هرپس
• مننژیت کریپتوکوکی (یک بیماری قارچی در مغز)
• توکسوپلاسموز (یک بیماری مغزی ناشی از یک انگل)
• کریپتوسپوریدیوز (وضعیتی که توسط یک انگل روده ایجاد می‌شود.)
• سرطان، از جمله سارکوم کاپوزی (KS) و لنفوم

کاهش امید به زندگی، نتیجه مستقیم خود سندرم نیست. بلکه نتیجه بیماری‌ها و عوارضی است که از ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن در اثر ایدز ناشی می‌شود.

علائم اولیه HIV

چند هفته‌ی اول پس از ابتلای یک فرد به HIV، «مرحله حاد عفونت» نامیده می‌شود. برخی افراد ممکن است علامتی نداشته باشند. با این حال، در این دوره، بار ویروسی فرد بسیار زیاد است. بار ویروسی مقدار ویروس HIV است که در جریان خون یافت می‌شود. این یعنی ویروس در این زمان، می‌تواند به راحتی در این مدت به شخص دیگری انتقال یابد. در این مدت، ویروس به سرعت تکثیر می‌شود.

همان‌طور که گفتیم، برخی افراد، در ابتدا هیچ علامتی ندارند. با این حال، بسیاری، علائم را در ماه‌های اول پس از ابتلا به ویروس تجربه می‌کنند. اما اغلب متوجه نمی‌شوند که HIV باعث این علائم شده. دلیلش این است که علائم مرحله‌ی حاد، می‌تواند شبیه آنفولانزا یا سایر ویروس‌های فصلی باشد. مانند:

• تب
• لرز
• تورم غدد لنفاوی
• بدن درد
• بثورات پوستی
• گلو درد
• سردرد
• حالت تهوع
• ناراحتی معده

این علائم ممکن است خفیف تا شدید باشند و از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کنند. از آنجایی که همه‌ی آن‌ها مثل بیماری‌های رایجی همچون آنفولانزا هستند؛ برخی به پزشک مراجعه نمی‌کنند.

علائم HIV می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

علائم اولیه HIV، معمولا در عرض چند ماه از بین می‌رود. در این زمان، فرد وارد مرحله مزمن یا نهفتگی بالینی HIV می‌شود. این مرحله می‌تواند از چند سال تا چند دهه طول بکشد.

برخی افراد در این مدت هیچ علامتی ندارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم کم یا غیر مرتبطی داشته باشند. علائم غیر مرتبط، علامتی است که به یک بیماری یا وضعیت خاص مربوط نمی‌شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد یا سایر دردها
• تورم غدد لنفاوی
• تب‌های مکرر
• عرق شبانه
• خستگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• کاهش وزن
• بثورات پوستی
• عفونت‌های قارچی مکرر دهان یا واژن
• ذات‌الریه
• زونا

HIV در این مدت، (حتی بدون داشتن علائم)، همچنان قابل انتقال است. با این حال، فرد نمی‌داند که HIV دارد مگر اینکه آزمایش بدهد. علائم HIV در این مرحله ممکن است گذرا باشند یا به سرعت پیشرفت کنند. 

با استفاده مداوم از این درمان ضد رتروویروسی، HIV مزمن می‌تواند چندین دهه ادامه داشته باشد. اگر درمان، زود شروع شود؛ احتمالا فرد به ایدز مبتلا نخواهد شد.

آیا راش (ضایعات پوستی) از علائم HIV است؟

بسیاری از افراد مبتلا به HIV، بثورات پوستی را تجربه می‌کنند. راش اغلب یکی از اولین علائم عفونت HIV است. به طور کلی، بثورات HIV، به صورت ضایعات متعدد قرمز رنگ که صاف و برجسته هستند؛ ظاهر می‌شوند.

بثورات مربوط به HIV

اچ‌آی‌وی باعث می‌شود فرد بیشتر به مشکلات پوستی مبتلا شود. زیرا این ویروس سلول‌های سیستم ایمنی را از بین می‌برد. عفونت‌های مشترکی که می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند؛ عبارتند از:

• مولوسکوم (زگیل آبکی)
• هرپس سیمپلکس
• زونا

بثورات پوستی می‌تواند به دلیل عفونت‌های همزمان با HIV ایجاد شود. برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان اچ‌آی‌وی یا سایر بیماری‌ها نیز باعث ایجاد مشکلات پوستی می‌شوند.

این نوع بثورات معمولا در عرض یک یا ۲ هفته پس از شروع یک داروی جدید ظاهر می‌شوند. گاهی اوقات بثورات به خودی خود برطرف می‌شوند. در غیر این صورت لازم است فرد داروهایش را عوض کند. بثورات ناشی از واکنش آلرژیک به دارو، می‌توانند جدی باشند.

سایر علائم یک واکنش آلرژیک عبارتند از:

• مشکل در تنفس یا بلع
• سرگیجه
• تب

سندرم استیونز جانسون (SJS)، یک واکنش آلرژیک نادر به داروهای HIV است. علائم شامل تب و تورم صورت و زبان است. بثورات تاول‌مانند، پوست و غشاهای مخاطی را درگیر می‌کند و به سرعت پخش می‌شوند.

هنگامی که ۳۰ درصد پوست تحت تأثیر قرار بگیرد، به آن نکرولیز اپیدرمی سمی می‌گویند که یک وضعیت تهدید کننده است. اگر این اتفاق بیفتد، مراقبت‌های پزشکی اورژانسی مورد نیاز است.

به خاطر داشته باشید که بثورات شایع هستند و می‌توانند دلایل زیادی داشته باشند.

علائم HIV در مردان متفاوت است؟

علائم HIV از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، در مردان و زنان مشابه است.

اگر فردی در معرض HIV قرار گرفته باشد، ممکن است سایر عفونت‌های مقاربتی (STIs) را نیز داشته باشد. این شامل موارد زیر است:

• سوزاک
• کلامیدیا
• سیفلیس
• تریکومونیازیس

مردان ممکن است بیشتر از زنان متوجه علائم بیماری‌های مقاربتی (مانند زخم در ناحیه تناسلی)، شوند. با این حال، مردان معمولا به اندازه زنان، به دنبال مراقبت‌های پزشکی نیستند.

علاوه‌بر این، زنان مبتلا به HIV در معرض خطر ابتلا به موارد زیر هستند:

• عفونت‌های قارچی مکرر واژن
• سایر عفونت‌های واژن، از جمله واژینوز باکتریایی
• بیماری التهابی لگن (PID)
• تغییر در چرخه‌های قاعدگی
• ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، که می‌تواند باعث زگیل تناسلی و سرطان دهانه‌ی رحم شود.

یک خطر دیگر برای زنان مبتلا به HIV، این است که ویروس می‌تواند در دوران بارداری به نوزاد هم منتقل شود.

زنانی که تحت درمان ضد رتروویروسی قرار می‌گیرند، در معرض خطر بسیار پایین انتقال اچ‌آی‌وی به جنین خود، در دوران بارداری و زایمان هستند. این ویروس می‌تواند از طریق شیر مادر، به نوزاد منتقل شود.

توصیه می‌شود که زنان مبتلا به HIV، به نوزادان خود شیر ندهند و از شیر خشک استفاده کنند.

علائم ایدز چیست؟

ایدز به سندرم نقص ایمنی اکتسابی اشاره دارد. در این شرایط، سیستم ایمنی بدن به دلیل داشتن ویروس HIV، که سال‌ها کنترل نشده، ضعیف می‌شود.

اگر اچ‌آی‌وی در مراحل اولیه تشخیص داده شود و با درمان ضد رتروویروسی کنترل شود، معمولا فرد مبتلا به ایدز نمی‌شود. اگر فردی بداند که HIV دارد اما به طور مداوم از درمان ضدرتروویروسی خود استفاده نکند، ممکن است به ایدز مبتلا شود.

همچنین ممکن است فرد در صورت داشتن نوعی HIV مقاوم به درمان ضد رتروویروسی، به ایدز مبتلا شود.

با استفاده از درمان ضد رتروویروسی، فرد می‌تواند تشخیص مزمن HIV را بدون ابتلا به ایدز، برای چندین دهه حفظ کند.

علائم ایدز معمولا شامل موارد زیر باشد:

• تب مکرر
• غدد لنفاوی متورم مزمن، به ویژه زیر بغل، گردن و کشاله ران
• خستگی مزمن
• عرق شبانه
• لکه‌های تیره زیر پوست یا داخل دهان، بینی و پلک‌ها
• زخم‌ها، لکه‌ها یا ضایعات دهان، زبان، اندام تناسلی و مقعد
• برجستگی‌ها، ضایعات و بثورات پوستی
• اسهال مکرر یا مزمن
• کاهش وزن سریع
• مشکلات عصبی مانند کاهش تمرکز، از دست دادن حافظه و گیجی
• اضطراب و افسردگی

درمان ضد رتروویروسی، اچ‌آی‌وی را کنترل کرده و معمولا از ایدز جلوگیری می‌کند. سایر عفونت‌ها و عوارض ایدز نیز قابل درمان هستند. این درمان باید متناسب با نیازهای فردی باشد.

حقایق انتقال HIV

هر کسی ممکن است به HIV مبتلا شود. این ویروس از طریق مایعات بدن منتقل می‌شود. برخی دیگر از راهای انتقال HIV، عبارتند از:

• از طریق رابطه جنسی واژینال یا مقعدی (رایج‌ترین راه انتقال)
• با استفاده از سوزن مشترک، سرنگ‌ها و سایر اقلام برای مصرف مواد مخدر تزریقی
• به اشتراک گذاشتن تجهیزات خالکوبی بدون استریل کردن آن
• انتقال از مادر به فرزند در دوران بارداری،‌ زایمان و شیردهی
• از طریق جویدن غذای کودک قبل از اینکه به او بدهید
• انتقال خون یا پیوند اعضا و بافت

انتقال HIV از طریق موارد زیر ممکن اما بسیار نادر است: 

• رابطه جنسی دهانی (فقط اگر خونریزی لثه یا زخم‌های باز در دهان فرد وجود داشته باشد.)
• گاز گرفتن توسط یک فرد مبتلا به HIV (فقط اگر بزاق خونی باشد یا زخم‌های باز در دهان فرد وجود داشته باشد.)
• تماس پوست زخم یا غشاهای مخاطی با خون فردی که مبتلا به HIV است.

HIV از طریق موارد زیر منتقل نمی‌شود:

• تماس پوست به پوست
• در آغوش گرفتن، دست دادن یا بوسیدن
• هوا یا آب
• به اشتراک گذاشتن غذا یا نوشیدنی
• بزاق، اشک یا عرق (مگر اینکه با خون فرد مبتلا به HIV مخلوط شود.)
• اشتراک توالت، حوله یا رختخواب
• پشه‌ها یا سایر حشرات

اگر فردی که مبتلا به HIV است، تحت درمان باشد، انتقال ویروس به فرد دیگر عملا غیرممکن است.

علل HIV

دانشمندان بر این باورند که وقتی مردم از گوشت شامپانزه آفریقایی حاوی این ویروس استفاده می‌کردند، ویروس نقص ایمنی میش (SIV)، به انسان منتقل شد.

زمانی که ویروس وارد جمعیت انسانی شد، به چیزی که ما اکنون به عنوان HIV می‌شناسیم، جهش یافت. این اتفاق احتمالا در دهه ۱۹۲۰ رخ داده است.

اچ‌آی‌وی طی چندین دهه،‌ در سراسر آفریقا سرایت کرد. در نهایت، ویروس به سایر نقاط جهان مهاجرت کرد. دانشمندان اولین بار در سال ۱۹۵۹، HIV را در نمونه خون انسان کشف کردند.

گمان می‌رود که HIV از دهه ۱۹۷۰، در ایالات متحده وجود داشته، اما تا دهه ۱۹۸۰ به آگاهی عمومی نرسید.

گزینه‌های درمانی برای HIV

درمان باید در اسرع وقت پس از تشخیص، بدون توجه به بار ویروسی شروع شود.

درمان اصلی HIV، ضد رتروویروسی است. ترکیبی از داروهای روزانه که از تولید مثل ویروس جلوگیری می‌کند. این به محافظت از سلول‌های CD4 کمک کرده و سیستم ایمنی را قوی نگه می‌دارد. همچنین از ابتلا به ایدز نیز کمک می‌کند و خطر انتقال ویروس به دیگران را نیز کاهش می‌دهد.

هنگامی که درمان موثر باشد، بار ویروسی "غیرقابل تشخیص" خواهد بود. یعنی فرد هنوز HIV دارد، اما ویروس در نتایج آزمایش قابل مشاهده نیست.

با این حال، اگر فرد درمان ضد رتروویروسی را متوقف کند، بار ویروسی دوباره افزایش می‌یابد و HIV می‌تواند دوباره به سلول‌های CD4 حمله کند.

داروهای HIV

بسیاری از داروهای ضد رتروویروسی، برای درمان HIV تایید شده‌اند.

این داروها به ۷ دسته تقسیم می‌شوند. چند نمونه از آن‌ها عبارتند از:

• مهارکننده‌های نوکلئوزیدی رونوشت معکوس (NRTIs)
• مهارکننده‌های ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی (NNRTIs)
• مهار کننده‌های پروتئاز
• آنتاگونیست‌های CCR5

وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (HHS)، استفاده از ۳ داروی HIV، از حداقل ۲ دسته دارویی را برای درمان توصیه می‌‌کند.

عوارض و هزینه‌ها

عوارض جانبی درمان ضد رتروویروسی متفاوت است و ممکن است شامل حالت تهوع، سردرد و سرگیجه باشد. این علائم اغلب موقتی هستند و با گذشت زمان ناپدید می‌شوند.

عوارض جانبی جدی، می‌تواند شامل تورم دهان، زبان، آسیب کبد یا کلیه باشد. هزینه‌های درمان، با توجه به موقعیت جغرافیایی و نوع پوشش بیمه‌ها، متفاوت است.

توجه داشته باشید که در حال حاضر هیچ درمانی برای HIV وجود ندارد، اما می‌توان آن را مدیریت کرد. افراد مبتلا به HIV اغلب با درمان زودهنگام، طول عمر طبیعی دارند. هیچ درمانی برای ایدز نیز وجود ندارد. با این حال، داروها می‌توانند تعداد CD4 را تا حدی افزایش دهد.

اچ‌آی‌وی و ایدز به هم مرتبط هستند، اما یکسان نیستند.

برای تشخیص HIV از چه آزمایشاتی استفاده می‌شود؟

برای تشخیص HIV می‌توان از چندین آزمایش مختلف استفاده کرد.

آزمایش آنتی بادی - آنتی ژن

تست‌های آنتی بادی-آنتی ژن متداول‌ترین آزمایشات مورد استفاده هستند. آن‌ها می‌توانند نتیجه‌ی مثبت را معمولا در عرض ۱۸ تا ۴۵ روز پس از ابتلای اولیه فرد به HIV، نشان دهند.

این آزمایشات، خون را از نظر وجود آنتی‌بادی و آنتی‌ژن بررسی می‌کند. آنتی‌بادی، نوعی پروتئین است که بدن برای پاسخ به عفونت، می‌سازد. از سوی دیگر، آنتی ژن بخشی از ویروس است که سیستم ایمنی شخص را تحریک می‌کند.

آزمایش آنتی‌بادی

این آزمایش، خون را فقط از نظر وجود آنتی بادی بررسی می‌کند. بین ۲۳ تا ۹۰ روز پس از انتقال، اکثر افراد آنتی‌بادی‌های HIV قابل تشخیص را دارند که در خون یا بزاق یافت می‌شوند.

این تست، با استفاده از آزمایش خون یا سواب دهان انجام می‌شود. برخی از آزمایش‌ها نتایج را در ۳۰ دقیقه یا کمتر ارائه می‌دهند و در مطب یا کلینیک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی انجام می‌شوند.

آزمایش اسید نوکلئیک (NAT)

این آزمایش گران‌قیمت، برای غربالگری عمومی استفاده نمی‌شود و برای افرادی است که علائم اولیه HIV یا یک عامل خطر شناخته شده دارند. این آزمایش به دنبال آنتی بادی نیست بلکه به دنبال خود ویروس می‌گردد.

حدود ۵ تا ۲۱ روز طول می‌کشد تا HIV در خون، قابل تشخیص باشد. این آزمایش معمولا با تست آنتی‌بادی انجام می‌شود. امروزه انجام آزمایش HIV آسان‌تر از همیشه است.

«دوره‌ی پنجره» HIV چیست؟

به محض اینکه ویروس اچ‌آی‌وی وارد بدن می‌شود، شروع به تولید مثل می‌کند. همان‌طور که گفتیم؛ سیستم ایمنی انسان با تولید آنتی‌بادی‌ها، به آنتی‌ژن‌های ویروس پاسخ می‌دهد. 

زمان بین قرار گرفتن در معرض ویروس تا هنگامی که در خون، قابل تشخیص است؛ دوره‌ی پنجره HIV نامیده می‌شود. اکثر افراد در عرض ۲۳ تا ۹۰ روز، آنتی‌بادی‌های قابل تشخیص HIV را ایجاد می‌کنند.

اگر فردی در این زمان، آزمایش HIV انجام دهد، احتمالا نتیجه‌ی منفی دریافت می‌کند. با این حال، احتمال انتقال ویروس به دیگران در دوره‌ی پنجره، همچنان وجود دارد. 

اگر شخصی فکر می‌کند که ممکن است در معرض HIV قرار گرفته باشد اما در این مدت آزمایشش منفی بوده، باید چند ماه دیگر مجددا تست بدهد. در این بین، استفاده از کاندوم یا سایر روش‌ها، برای جلوگیری از انتشار احتمالی HIV، ضروری است. اگر کسی که در طول دوره‌ی پنجره، آزمایش منفی دارد؛ می‌تواند از پروفیلاکسی پس از مواجهه (PEP)، استفاده کند. این دارویی است که پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، برای جلوگیری از ابتلا به HIV مصرف می‌شود.

PEP باید در اسرع وقت (حداکثر ۷۲ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس)، مصرف شود. حالت ایده‌آل این است که شخص، قبل از رابطه جنسی، PEP استفاده کند.

راه دیگر جلوگیری از ابتلا به HIV، داروهای (PrEP) است. PrEP ترکیبی از داروهاست که قبل از قرار گرفتن احتمالی در معرض ویروس، استفاده شده و می‌تواند خطر ابتلا یا انتقال ویروس را در صورت مصرف مداوم کاهش دهد.

پیشگیری از HIV

در حال حاضر هیچ واکسنی برای جلوگیری از انتقال HIV وجود ندارد. با این حال، انجام برخی اقدامات، به جلوگیری از انتقال HIV کمک می‌کند.

رابطه جنسی ایمن‌تر

رایج‌ترین راه برای انتقال HIV، داشتن رابطه مقعدی یا واژینال بدون کاندوم است. این خطر را نمی‌توان به طور کامل از بین برد، مگر اینکه به طور کامل از رابطه جنسی اجتناب کرد. با این حال با انجام برخی اقدامات، می‌توان ریسک آن‌ را کاهش داد.

فردی که نگران خطر ابتلا به HIV است؛ باید:

• تست HIV بدهد.
• برای سایر عفونت‌های مقاربتی (STI) آزمایش دهد.
• از کاندوم استفاده کند (به خاطر داشته باشید که پیشاب مردان نیز می‌تواند حاوی ویروس باشد)
• در صورت ابتلا به ویروس HIV، داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید. با انجام این کار، خطر انتقال ویروس به شریک جنسی خود را کاهش می‌دهید.

سایر اقدامات برای جلوگیری از گسترش HIV عبارتند از:

از به اشتراک گذاشتن سوزن یا سایر لوازم جانبی خودداری کنید.

فردی که در معرض HIV قرار گرفته،‌ باید PEP مصرف کند. این شامل سه داروی ضد رتروویروسی است که به مدت ۲۸ روز تجویز می‌شود. PEP باید در اسرع وقت، پس از قرار گرفتن در معرض ویروس، اما قبل از گذشت ۳۶ تا ۷۲ ساعت، شروع شود.

فردی که شانس بیشتری برای ابتلا به HIV دارد، باید (PrEP) بخورد. اگر به طور مداوم مصرف شود، می‌تواند خطر ابتلا به HIV را کاهش دهد. PrEP ترکیبی از ۲ دارو به شکل قرص است.

زندگی با HIV

بیش از ۱/۲ میلیون نفر در ایالات متحده با HIV زندگی می‌کنند. شرایط زندگی با این بیماری، برای هرکسی متفاوت است. با این حال، افراد با مصرف دارو می‌توانند زندگی طولانی‌تر و بهتری داشته باشند.

مهمترین نکته این است که درمان ضد رتروویروسی را در اسرع وقت شروع کنید. با مصرف داروها، مطابق با تجویز، افراد مبتلا به HIV، می‌توانند بار ویروسی خود را پایین نگه دارند. همچنین به طور منظم، روند درمان را با پزشکتان پیگیری کنید.

همچنین مهم است که به طور منظم با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی پیگیری کنید.

راه های دیگری که افراد مبتلا به HIV، می‌توانند با آن سلامت خود را بهبود بخشند؛ عبارتند از:

کارهایی که انجام دادن آن‌ها برای افراد مبتلا به HIV لازم است:

• داشتن یک رژیم غذایی خوب و متعادل
• ورزش منظم
• استراحت زیاد
• اجتناب از مصرف تنباکو و سایر مواد مخدر
• اطلاع دادن علائم جدید به پزشک
• تمرکز بر سلامت روان
• استفاده از کاندوم و داشتن رابطه جنسی ایمن‌تر
• مصرف دارو

در دهه ۱۹۹۰، امید به زندگی یک فرد ۲۰ ساله‌ی مبتلا به HIV، حدود ۱۹ سال بود. در سال ۲۰۱۱، یک فرد ۲۰ ساله‌ی مبتلا به HIV، می‌تواند انتظار داشته باشد که تا ۵۳ سال دیگر زندگی کند.

این یک پیشرفت چشمگیر است که تا حد زیادی به دلیل درمان ضد رتروویروسی است. با درمان مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به HIV، می‌توانند یک طول عمر طبیعی داشته باشند.

البته موارد زیادی بر امید به زندگی برای یک فرد مبتلا به HIV تاثیر می‌گذارد. از جمله:

• تعداد سلول‌های CD4
• بار ویروسی
• بیماری‌های جدی مرتبط با HIV، از جمله هپاتیت
• سوء استفاده از مواد مخدر
• سیگار کشیدن
• دسترسی، تبعیت و پاسخ به درمان
• سایر شرایط سلامتی
• سن

محل زندگی یک فرد نیز مهم است. افراد در ایالات متحده و سایر کشورهای توسعه یافته، ممکن است بیشتر به درمان ضد رتروویروسی دسترسی داشته باشند.

استفاده مداوم از این داروها به جلوگیری از پیشرفت HIV به ایدز، کمک می‌کند. هنگامی که HIV به ایدز تبدیل می‌شود، میزان امید به زندگی بدون درمان، حدود ۳ سال است. در سال ۲۰۱۷، حدود ۲۰/۹ میلیون نفر از افراد مبتلا به HIV، از درمان ضد رتروویروسی استفاده می‌کردند.

آیا واکسنی برای HIV وجود دارد؟

در حال حاضر، هیچ واکسنی برای پیشگیری یا درمان HIV وجود ندارد. تحقیقات و آزمایش‌های بسیاری بر روی واکسن‌ها در حال انجام است، اما هیچ کدام تایید نشده‌اند.

HIV یک ویروس پیچیده است که به سرعت جهش پیدا می‌کند. فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به HIV، آنتی‌بادی‌های وسیع و متنوع، برای سویه‌های مختلف ویروس، تولید می‌کنند.

اولین مطالعه اثربخشی واکسن HIV، در سال ۲۰۱۶، طی ۷ سال و در آفریقای جنوبی انجام شد.

یک پیگیری ۳/۵ ساله پس از واکسیناسیون، نشان داد که واکسن، ۳۱/۲ درصد در جلوگیری از انتقال HIV موثر است.

این مطالعه شامل ۵۴۰۰ مرد و زن از آفریقای جنوبی بود. در سال ۲۰۱۶، در آفریقای جنوبی، حدود ۲۷۰ هزار نفر به HIV مبتلا شدند.

تحقیقات دیگر در مورد واکسن HIV، همچنان ادامه دارد.

در حالی که هنوز هیچ واکسنی برای پیشگیری از HIV وجود ندارد، افراد مبتلا به HIV، می‌توانند از واکسن‌های دیگر برای جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با HIV بهره‌مند شوند. توصیه‌های CDC، شامل موارد زیر است:

• ذات الریه
• آنفولانزا
• هپاتیت A و B
• مننژیت
• زونا

آمار HIV

در سال ۲۰۱۹، حدود ۳۸ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به HIV بودند. از این تعداد، ۱/۸ میلیون نفر، کودکان زیر ۱۵ سال بودند.

در پایان سال ۲۰۱۹، حدود ۲۵/۴ میلیون نفر مبتلا به HIV، از درمان ضد رتروویروسی استفاده می کردند.

از زمان شروع همه‌گیری، حدود ۷۵/۷ میلیون نفر به HIV مبتلا شده و تاکنون عوارض مرتبط با ایدز، جان ۳۲/۷ میلیون نفر را گرفته است.

در سال ۲۰۱۹، حدود ۶۹۰ هزار نفر بر اثر بیماری‌های مرتبط با ایدز جان خود را از دست دادند. این عدد در سال ۲۰۰۵،‌ ۱/۹ میلیون نفر بود. شرق و جنوب آفریقا، بیشترین موارد ابتلا را داشته‌اند.

زنان بالغ و نوجوان، ۱۹ درصد از تشخیص‌های جدید HIV در ایالات متحده (در سال ۲۰۱۸)، را تشکیل می‌دهند. تقریبا نیمی از موارد جدید در آمریکایی‌های آفریقایی تبار رخ می‌دهد.

در صورت درمان نشدن، یک زن مبتلا به ویروس، حدود ۱۵ تا ۴۵ درصد می‌تواند ویروس را در دوران بارداری یا شیردهی، به فرزندش منتقل کند. با درمان ضد رتروویروسی در طول بارداری و اجتناب از شیردهی، خطر انتقال، کمتر از ۵ درصد است.

در حال حاضر، دسترسی به درمان ضد رتروویروسی، در سراسر جهان در حال بهبود است. امیدواریم آمار افراد مبتلا به HIV و ایدز، همچنان کاهش پیدا کند.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع