مواد مخدر می‌تواند اثرات گوناگونی روی زندگی جنسی فرد بگذارد. این ممکن است شامل افزایش یا کاهش میل جنسی باشد. فردی که مواد مصرف کرده، احتمالا ریسک‌پذیرتر است و رفتارش در طول رابطه جنسی تغییر می‌کند.

ممکن است اثر یک ماده‌ی خاص با گذشت زمان تغییر کند. مواد مخدر بر افکار و احساسات فرد نیز اثر دارند. تغییراتی که اغلب غیر قابل پیش‌بینی هستند. ممکن است ماده‌ای که یک بار میل جنسی را افزایش داده، در گذر زمان تاثیر منفی روی کیفیت رابطه جنسی بگذارد.

انجام رابطه جنسی به هماهنگی هورمون‌ها، انتقال‌دهنده‌های عصبی، تغییرات فیزیولوژیکی و احساسات دورنی فرد نیاز دارد. مواد مخدر می‌توانند بسیاری از جنبه‌های این فرآیند را تغییر دهند. حتی داروهایی هم که توسط پزشک نیز تجویز می‌شوند، این‌گونه هستند. به عنوان مثال، داروهای ضد روان‌پریشی می‌توانند سطح هورمون‌ها را به خصوص در مردان، تغییر دهند و باعث ایجاد مشکلات جنسی شوند.

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸، روی ۱۸۰ فرد مبتلا به اختلال مصرف مواد انجام شد، داشتن عوارض جانبی جنسی بسیار شایع بود. شرکت‌کنندگان دارای اختلال مصرف موادی مانند الکل، حشیش، کوکائین و مواد افیونی بودند. افراد در همه‌ی گروه‌ها عوارض جانبی جنسی را گزارش کردند.

برخی از راه‌هایی که مواد مخدر ممکن است بر زندگی جنسی افراد تأثیر بگذارد؛ عبارتند از:

میل جنسی: مواد مخدر می‌توانند میزان میل جنسی افراد را تغییر دهند. این یعنی تمایل فرد برای داشتن رابطه، کمتر یا بیشتر از حد معمول است. همچنین ممکن است اثرات غیر قابل پیش‌بینی داشته باشند. این به شخص، موادی که مصرف می‌کند و بسیاری از عوامل دیگر مانند دوز و دفعات استفاده‌ی آن، بستگی دارد.

برانگیختگی فیزیکی: صرف نظر از اینکه فرد از نظر روانی تمایل به رابطه جنسی دارد یا خیر، مواد مخدر می‌توانند بر تحریک فیزیکی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، می‌توانند بر خیسی واژن اثر گذاشته و یا منجر به اختلال عملکرد جنسی شوند.  مطالعه‌ای نشان داد که مصرف تفریحی از یک داروی اختلال نعوظ می‌تواند وابستگی ایجاد کند و در صورت عدم استفاده، منجر به اختلال نعوظ شود.

ارگاسم و لذت جنسی: افراد اغلب برای افزایش لذت و سهولت ارگاسم در حین رابطه جنسی، از مواد مخدر استفاده می‌کنند. با این حال، برخی از مواد نیز ممکن است؛ رسیدن به ارگاسم را دشوار کنند. به عنوان مثال، الکل و مواد افیونی می‌توانند انزال را به تاخیر بیندازند. ممکن است فرد، بسته به اهداف جنسی خود، این را مثبت یا منفی بداند.

ریسک‌پذیری جنسی: زمانی که فرد، تحت تأثیر الکل یا مواد مخدر قرار دارد، خطرات جنسی بیشتری را متحمل ‌می‌شود. در برخی موارد، بعضی از رفتارهای جنسی بالقوه مضر نیز می‌تواند منجر به تجاوز جنسی، سوء استفاده جنسی و اعمالی شود که جبران‌پذیر نیست. 

مواد مخدر می‌تواند رابطه جنسی را کم و بیش لذت بخش کند. اثرات خاص مواد مخدر بر رابطه جنسی، در طول زمان تغییر می‌کند. به خصوص اگر فرد وابسته شود. همچنین ممکن است بر توانایی فرد در به خاطر سپردن رابطه جنسی و رضایت او از رابطه، تاثیر بگذارد.

برخی از افراد ممکن است برای لذت بردن از رابطه یا حل مشکلات جنسی به مواد مخدر وابسته شوند.

این می‌تواند منجر به اختلال عملکرد جنسی شود، حتی زمانی که فرد دیگر از مواد مخدر استفاده نمی‌کند. برای مثال، فردی که از محرک‌ها برای مدیریت اختلال نعوظ استفاده می‌کند، ممکن است پس از قطع مصرف نیز همچنان این مشکل را تجربه کند. به طور کلی، تا زمانی که فرد علل زمینه‌ای را شناسایی و درمان نکند، این مشکل برطرف نمی‌شود.

مواد افیونی، ممکن است اثرات طولانی مدتی بر سلامت جنسی داشته باشند. در سال ۲۰۱۶، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هشدار داد که برخی از مواد افیونی ممکن است سطح هورمون جنسی را کاهش داده و منجر به اختلال نعوظ، پریود نشدن و ناباروری شود.

مواد مخدر توانایی فرد را برای تصمیم‌گیری تغییر می‌دهند. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که تجاوز جنسی بیشتر در مکان‌هایی رخ می‌دهد که قربانی یا مجرم در حال مصرف الکل هستند.

مصرف چه ماده‌ای در حین رابطه جنسی خطرناک‌تر است؟

مصرف هر ماده‌‌ی مخدری در حین رابطه جنسی، می‌تواند خطرناک باشد. به ویژه برای افرادی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند. لازم است به این موضوع آگاه باشید که هیچ ماده مخدر بی‌خطری وجود ندارد.

برخی از مهم‌ترین مواد مخدر خطرناک عبارتند از:

پاپرها: برخی افراد برای تقویت رابطه جنسی و آسان‌تر کردن رابطه مقعدی استفاده از پاپرها می‌کنند. عوارض جانبی این ماده شامل اکسیژن خون پایین و مرگ است.

ماده‌ی مخدر تجاوز جنسی خرما: برخی افراد برای افزایش لذت خود از مواد مخدر استفاده می‌کنند، اما دلیل مصرف برخی دیگر، کاهش مقاومت و تسهیل اجبار جنسی است. این شامل موادی مانند روهیپنول و GHB است. در این حین، فرد به طور کامل نمی‌فهمد که چه اتفاقی در حال وقوع است.

محرک‌ها: داروهای محرک مانند مت آمفتامین، داروهای ADHD و کوکائین می‌توانند باعث مشکلات قلبی و مرگ ناگهانی شوند. آن‌ها همچنین ممکن است رفتار پرخاشگرانه را افزایش دهند و خطر تجاوز جنسی را زیاد کنند.

الکل: الکل بر قضاوت و مقاومت فرد تأثیر می‌گذارد، اما از آنجایی که مصرف آن در بسیاری از جوامع رایج است، اغلب به عنوان یک ماده مخدر شناخته نمی‌شود. الکل می‌تواند بر تصمیم‌گیری جنسی تأثیر بگذارد و ممکن است در تجاوز جنسی نقش داشته باشد.

مواد افیونی: اپیوئیدها عامل اصلی اورداز هستند. این شامل مواد افیونی غیرقانونی مانند هروئین و مسکن‌های مخدر است. احتمال اوردوز در افرادی که از مواد افیونی استفاده می‌کنند، به ویژه در آن‌هایی که دوز مصرف بالایی دارند، زیاد است.  مواد افیونی همچنین می‌توانند رفتار فرد را تغییر داده و رضایت جنسی را دشوار کنند.

علائم اختلال مصرف مواد

برخی از علائم اختلالات مصرف مواد عبارتند از:

• ادامه مصرف مواد مخدر یا الکل با وجود پیامدهای منفی
• احساس وابستگی جسمی یا عاطفی به مواد مخدر یا الکل
• فرد با وجود تلاش‌های مکرر، قادر به ترک نیست و شکست می‌خورد.
• هنگامی که فرد سعی می‌کند مصرف را متوقف کند، علائم فیزیکی دارد
• استفاده از الکل یا مواد مخدر برای داشتن یک احساس طبیعی
• نیاز به دوزهای تدریجی بالاتر به مرور زمان
• وجود مشکلات بهداشتی، حقوقی، روابط و تحصیلی

اختلالات مصرف مواد یک مشکل پزشکی است، نه یک شکست اخلاقی یا شخصی. فرد مبتلا به اختلال مصرف، به ترکیبی از درمان پزشکی برای مدیریت علائم ترک و حمایت روانشناختی برای ایجاد مهارت مقابله با هوس، نیاز دارد.

درمان ممکن است شامل ترکیبی از روان‌درمانی، سم‌زدایی، دارو و مراقبت‌های پزشکی باشد.

کسانی هم هستند که از مواد مخدر برای داشتن رابطه جنسی بهتر استفاده می‌کنند. در این شرایط، مراجعه به متخصص سلامت باروری - جنسی، می‌تواند به شناسایی علت اصلی مشکل و بهبود تجربه جنسی کمک کند.

منبع

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی