آیا تا به حال متوجه شده‌اید که در رابطه عاشقانه‌ خود، از یک الگوی خاص پیروی می‌کنید؟‌ شاید کمی حسود باشید و از تنها ماندن برای مدت طولانی بترسید. شاید هم به شریک خود به طور کامل و در هر شرایطی اعتماد داشته باشید. نحوه عشق ورزیدن در هر فرد متفاوت است. ریشه‌ی این موضوع برای اغلب افراد، به دوران کودکی و نحوه رفتار والدین با آن‌ها برمی‌گردد. دانستن سبک دلبستگی منحصر به فردتان به شما کمک می‌کند تا خودتان را بیش‌تر بشناسید. همچنین رابطه‌ی طولانی‌مدت و سالم‌تری داشته باشید. البته لازم به ذکر است که تغییر سبک دلبستگی نیز امکان پذیر است. نظریه دلبستگی اولین بار توسط روانکاو «جان بولبی» در دهه ۱۹۵۰ معرفی شد. این نظریه نشان می‌دهد که نوع رابطه شما با والدینتان، با نحوه عشق ورزیدن به شریک زندگیتان در آینده، همخوانی دارد. این نظریه بیان می‌کند که هدف اولیه نوزاد انسان، حفظ نزدیکی است. نزدیکی نوزاد به والدین برای بقا و تکامل ضروری است. به همین دلیل، کودکان و نوزادان، همواره والدین خود را زیر نظر می‌گیرند. آن‌ها همه تلاش خود را می‌کنند تا نزدیک پدر و مادرشان باشند.  اگر کودک بتواند به والدین خود، برای رفع نیازهایش تکیه کند؛ اطمینان خاطر پیدا می‌کند. این فرد در آینده نیز یک دلبستگی ایمن خواهد داشت. یعنی رابطه برای او به عنوان یک فضای امن تعریف شده که می‌تواند چارچوب آن، احساسات خود را به راحتی و آزادانه بیان کند. او خودش را لایق دریافت عشق می‌داند و به راحتی نیز عشق می‌ورزد. از سوی دیگر، سبک‌های دلبستگی ناامن در صورتی ایجاد می‌شوند که فرزند با والدینش پیوندی تیره و تار داشته باشد. این افراد نمی‌توانستند به راحتی به مادر پدرشان تکیه کنند. به طور کلی ۴ نوع سبک دلبستگی داریم:‌- امن- اجتنابی- اضطرابی- ناسازگاراجتنابی، مضطرب و ناسازگار از سبک‌های دلبستگی ناامن هستند.   سبک دلبستگی امن چیست؟افراد با سبک دلبستگی امن، روابط پایدار و سالمی دارند. این نوع دلبستگی نتیجه‌ی احساس امنیت شخص در دوران کودکی‌ است. یعنی در کودکی همواره دیده می‌شده و از لحاظ عاطفی یا روانی کمبودی را احساس نکرده. والدین این افراد، نسبت به احساسات و رفتارهای خود و فرزندشان آگاه بودند. به همین ترتیب احساس درک شدن در روابط بزرگسالی شخص نیز شکل می‌گیرد. رابطه برای آن‌ها سرشار از آرامش، احترام و امنیت است. روابط عاشقانه‌ی این افراد، معمولا سالم و طولانی مدت است. نزدیک شدن به دیگران برایشان کار سختی محسوب نمی‌شود. آن‌ها از صمیمیت نمی‌ترسند. زمانی که شریک زندگیشان نیست، وحشت نمی‌کنند. از به دنبال حمایت عاطفی بودن از سمت شریکشان شرمی ندارند و در مقابل نیازهای عاطفی طرف مقابل نیز پاسخگو هستند. این افراد معمولا اعتماد به نفس بالایی دارند. افراد دلبسته‌ی امن، برای شریکشان قابل اعتماد، مثبت و دوست داشتنی هستند. خودشان به همسرشان اعتماد دارند و حسادت برای آن‌ها مسئله زجرآوری نیست. این افراد می‌دانند که شایسته عشق هستند و نیازی به تایید خارجی ندارند. رابطه نزدیکی با شریکشان دارند. مشارکت خوبی دارند و بحث‌ها را به خوبی کنترل می‌کنند. روانشناسان اجتماعی در دهه ۱۹۸۰، نشان دادند که حدود ۵۶ درصد بزرگسالان، روابط عاشقانه با سبک دلبستگی ایمن دارند.   سبک دلبستگی اجتنابی چیست؟ این سبک، از انواع دلبستگی ناامن است که با ترس از صمیمیت مشخص می‌شود. افرادی که دارای سبک دلبستگی اجتنابی هستند، در نزدیک شدن به دیگران یا اعتماد کردن، با مشکل مواجه می‌‌شوند. آن‌ها باور ندارند که روزی یک رابطه بتواند نیازهایشان را برآورده سازد. افراد با این نوع دلبستگی، معمولا به دلیل ناتوانی در برقراری صمیمیت فیزیکی و عاطفی، در ایجاد روابط بلندمدت شکست می‌خورند. این افراد در کودکی احتمالا غیاب والدین، دوری و یا سختگیری‌های زیاد را تجربه کرده‌اند. آن‌ها معمولا از شریک زندگی خود فاصله می‌گیرند و از نظر عاطفی برای شخص مقابل کافی نیستند. افراد اجتنابی ممکن است کاملا از روابط دوری کنند زیرا ترجیح می‌دهند مستقل باشند. تحقیقات نشان داده حدود ۲۵ درصد بزرگسالانی که در رابطه هستند، سبک دلبستگی اجتنابی دارند. والدین این افراد احتمالا در دوران خردسالی، او را به حال خود رها کرده‌اند. همواره انتظار داشته‌اند که کودک مستقل باشد. آن‌ها هنگام بیان احساسات یا نیازهایشان طرد شده‌اند. به طور کلی والدین پاسخگوی نیازهای اساسی آن‌ها نبوده‌اند. برخی از والدین حمایت عاطفی برایشان مسئله حائز اهمیتی نیست. اما بعضی نیز نسبت به احساسات فرزندشان بی‌تفاوت هستند یا سرشان مشغول کارهای خودشان است. برای اکثر والدین نمرات، کارها و رفتار‌های بچه بیشتر‌ قابل توجه است تا احساسات، امیدها، رویاها یا ترس‌هایش. این کودکان خواسته یا ناخواسته یاد می‌گیرند تا مستقل باشند تا در آینده مجبور نباشند برای حمایت به شخص دیگری تکیه کنند. این افراد در بزرگسالی:- به طور مداوم از صمیمیت عاطفی یا فیزیکی اجتناب می‌کنند.- معتقدند که در هر مسئله‌ای باید به خودشان تکیه کنند.- از بیان احساسات خود ناراحت می‌شوند.- دیگران را نادیده می گیرند.- اعتماد کردن برایشان سخت است.- زمان بیشتری را صرف وقت گذراندن با خودشان می‌کنند تا شریکشان.- باور دارند که در زندگی خود به شخص دیگری نیاز ندارند. افرادی که سبک دلبستگی اجتنابی یا همچنین اضطرابی دارند، در روابط خود به یک اندازه جلو می‌روند. نیاز به صمیمیت عاطفی در آن‌ها کمرنگ است. بنابراین روابط عاشقانه، قادر به رسیدن به سطوح عمیق نیست.   سبک دلبستگی اضطرابی چیست؟این سبک نوعی از دلبستگی ناامن است که با ترس زیاد از رها شدن مشخص می‌شود. افراد دارای سبک دلبستگی مضطرب، نسبت به روابط خود بسیار نامطمئن هستند. اغلب نگرانند که شریکشان آن‌ها را ترک کند، بنابراین همیشه تشنه اعتبار هستند. آن‌ها اغلب خود را به خاطر چالش‌های موجود در رابطه سرزنش می‌کنند. حسادت و بی‌اعتمادی‌های مکرر به دلیل اعتماد به نفس پایین در آن‌ها دیده می‌شود. این دلبستگی با نیاز شدید در روابط همراه است. یعنی وقتی شریکشان جواب پیامکی را نمیدهد ترس آن ها را فرا می‌گیرد. این افراد دائما احساس می‌کنند که به اندازه کافی به آن‌ها اهمیت داده نشده است. حدود ۱۹ درصد از بزرگسالان، سبک دلبستگی اضطرابی دارند. والدین این افراد در کودکی:- به صورت تناوبی به فرزندشان اهمیت می‌دادند و سپس کاملا بی‌تفاوت بودند.- کودک را مسئول احساسات خود می‌دانستند. این کودکان اغلب با این فکر بزرگ می شوند که قرار است از احساسات دیگران مراقبت کنند و اغلب بسیار وابسته می‌شوند. برخی از نشانه‌های سبک دلبستگی اضطرابی: - دائما به دنبال شخص مقابل هستند.- نسبت به انتقاد بسیار حساس هستند.- به تایید دیگران نیاز دارند.- حسود هستند.- از تنهایی می‌ترسند- عزت نفس پایینی دارند.- احساس می‌کنند لایق عشق نیستند.- از طرد شدن و یا ترک شدن می‌ترسند.- به سختی به دیگران اعتماد می‌کنند.   سبک دلبستگی ناسازگار چیست؟این سبک، ترکیبی از ۲ نوع دلبستگی اضطرابی و اجتنابی است. افرادی که وابستگی ناسازگار دارند؛ هم به شدت دنبال عشق هستند و هم به هر قیمتی از آن اجتناب می‌کنند. آن‌ها تمایلی به ایجاد یک رابطه‌ی عاشقانه‌ی نزدیک ندارند اما در عین حال احساس نیاز مبرم دارند که دیگران را دوست داشته باشند. این افراد بین رفتارهای اجتنابی و اضطرابی در نوسان هستند. به طور کلی این سبک از دلبستگی، نسبتا نادر است. نشانه های سبک دلبستگی ناسازگار عبارتند از:- ترس از طرد شدن- ناتوانی در تنظیم احساسات- رفتارهای متناقض- سطوح بالای اضطراب- مشکل در اعتماد کردن به دیگران- داشتن نشانه‌های هر دو سبک دلبستگی اجتنابی و اضطرابی جالب است بدانید که این نوع از دلبستگی، با شرایط سلامت روان بزرگسال نیز در ارتباط است. از جمله:‌- اختلالات خلقی- اختلالات شخصیتی- خودآزاری- اختلال مصرف مواد افراد دارای سبک دلبستگی ناسازگار، رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی و گیج‌کننده دارند. آن‌ها به طور متناوب، بین گوشه‌گیری و مستقل بودن و دلبستگی یا احساساتی بودن، تغییر می‌کنند. در حالی که آن‌ها به شدت به دنبال عشق هستند، شریکشان را به دلیل ترسی که از عشق دارند؛ از خود می‌رانند. سخن پایانی:درک کردن نحوه تعامل با شریکتان و دانستن اینکه چرا به روش‌های خاصی واکنش نشان می‌دهید، می‌تواند در ایجاد یک رابطه پایدارتر، بهتر و سالم‌تر موثر باشد. صحبت با یک پزشک یا مشاور کمک می‌کند تا تجربیات دوران کودکی‌ خود را از اعماق ذهنتان بیرون بکشید. شاید سفر آسانی نباشد، اما ارزشش را دارد. اگر می‌خواهید سبک دلبستگی‌تان را بدانید، می‌توانید در این پرسشنامه آنلاین (به زبان انگلیسی) شرکت کنید. لازم به ذکر است این تست، صرفا جهت خودشناسی بیشتر طراحی شده. تشخیص قطعی سبک دلبستگی باید توسط متخصصین سلامت روان صورت انجام شود تا در ادامه راه و مسیر درمان (در صورت نیاز)، همراه شما باشند.   دکتر زهره کشاورزپزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسیعضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی   MindbodygreenPsychcentral