بر اساس تحقیقات اخیر انجام شده، سرطان آلت تناسلی، در جهان رو به افزایش است و طی ۳۰ سال آینده، ۷۷ درصد بیشتر خواهد شد.

برای درک روند بروز سرطان آلت تناسلی، محققان دانشگاهی در چین، افرادی را از ۴۳ کشور مختلف از سال ۱۹۷۳ تا ۲۰۱۲ بررسی کردند. آن‌ها تخمین زدند که در سال ۲۰۲۰، نرخ جهانی سرطان آلت تناسلی به ۳۶۰۶۸ مورد جدید و ۱۳۲۱۱ مرگ در هر صد هزار نفر رسیده است.

برزیل یکی از بالاترین نرخ‌های بروز سرطان آلت تناسلی مردانه را دارد که ۲/۱ در هر صد هزار مرد است. این کشور شاهد ۶۵۰۰ قطع عضو در یک دهه گذشته بوده. موارد در آلمان بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۲۰۱‍۲، ۵۰ درصد افزایش یافته است. تزریق واکسن ویروس پاپیلومای انسانی احتمالا از موارد ضروری پیشگیری از این بیماری است.

علائم سرطان آلت تناسلی چیست؟
طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، اولین نشانه‌های سرطان آلت تناسلی ممکن است روی پوست آن ظاهر شوند. مانند ضخیم شدن، تغییر رنگ و وجود توده‌ها. علائم دیگر عبارتند از زخم‌هایی که ممکن است خونریزی کنند، بثورات قرمز و مخملی در زیر پوست ختنه گاه، برجستگی های پوسته پوسته کوچک، زائده‌های صاف قهوه‌ای مایل به آبی و بروز ترشحات بدبو یا خونریزی در زیر پوست ختنه‌گاه. تورم در انتهای آلت تناسلی و غدد لنفاوی نیز می‌تواند از علائم هشدار دهنده باشد.

این علائم لزوما به معنی سرطان نیست. زیرا بسیاری از شرایط دیگر نیز می‌توانند علائم مشابهی را نشان دهند. با این حال، به افرادی که این علائم را تجربه می‌کنند توصیه می‌شود به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند، زیرا تشخیص زودهنگام می‌تواند شانس درمان موفقیت آمیز سرطان آلت تناسلی را افزایش دهد.

دکتر زهره کشاورز
منبع

مطالعات نشان داده داروهای پیشگیری از بارداری هورمونی، ممکن است سلول‌های دهانه رحم را نسبت به ویروس HPV مستعدتر کنند.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد این خطر، در طول زمان کاهش می‌یابد. به ویژه برای کسانی که بیش‌تر از ۵ سال از قرص‌های ضد بارداری استفاده کرده‌اند.

برای کسانی هم که مصرف آن را به طور کامل قطع کرده‌اند، ریسک کمتری وجود دارد.

حدود ۱۰ درصد از افراد دارای HPV، دچار عفونت طولانی مدت دهانه رحم می‌شوند که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. بالای ۹۵ درصد از انواع سرطان‌های دهانه رحم با HPV مرتبط هستند.

توجه کنید که این داروها باعث ایجاد HPV نمی‌شوند؛ بلکه ریسک ابتلا را بالا می‌برند. واکسیناسیون و استفاده از کاندوم، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری برای درک این ارتباط، مورد نیاز است.

دکتر زهره کشاورز
منبع

خونریزی واژینال یا لکه بینی که از نظر پزشکی به عنوان خونریزی پس از مقاربت شناخته می‌شود، می‌تواند نگرا‌ن‌کننده باشد. اگر خونریزی بعد از رابطه جنسی بیش از یک بار اتفاق افتاد، وقت آن است که با پزشک متخصص سلامت جنسی مشورت کنید. برخی از مشکلات سلامتی مانند عفونت یا سرطان دهانه رحم نیز می‌توانند باعث خونریزی بعد از رابطه جنسی شوند. اما اکثر دلایل آن خطرناک نیستند. در این جا با برخی از دلایل خونریزی واژینال پس از رابطه جنسی می‌پردازیم:

۱- خشکی واژن:
اگر واژن مرطوب نباشد و شما برانگیخته نشده باشید، اصطکاک هنگام دخول می‌تواند به بافت‌های حساس واژن آسیب زده و منجر به خونریزی شود.

خشکی واژن معمولا ناشی از موارد زیر است:

تغییرات هورمونی: کاهش سطح استروژن پس از زایمان، دوران شیردهی، دوران پیش از زادبس (یائسگی) و بعد از آن

شیمی درمانی: شیمی درمانی با کاهش تولید استروژن و پروژسترون توسط تخمدان‌ها، باعث خشکی واژن می‌شود.

۲- داروها:
هر نوع داروی ضد بارداری هورمونی می‌تواند منجر به لکه بینی بعد از مقاربت شود. لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی، خشکی واژن یا خونریزی ناگهانی هنگام استفاده از این داروها شایع است.

دستگاه (IUD) نیز می‌تواند باعث خونریزی شود.

۳- عفونت‌های مقاربتی:
عفونت‌های مقاربتی (STIs) می‌توانند باعث خونریزی پس از رابطه جنسی شوند. به‌ویژه اگر عفونت منجر به التهاب دهانه رحم (سرویسیت) شده باشد. دهانه رحم بسیار تحریک شده نیز ممکن است خونریزی کند.

بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک، تریکومونیازیس و تبخال می‌توانند باعث عفونت دهانه رحم شوند.

سوزاک و کلامیدیا ممکن است منجر به بیماری التهابی لگن (PID) شوند. قبلا در سلامت باروری به توضیح (PID) پرداختیم.

این عفونت می‌تواند باعث خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی بعد از رابطه جنسی، درد لگن، ترشحات غیر معمول و بوی بد شود. PID درمان‌نشده نیز می‌تواند منجر به ناباروری شود.

بیشتر افراد علائم بیماری های مقاربتی را ندارند. به همین دلیل در صورت داشتن علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی، به پزشک مراجعه کنید.

۴- پولیپ رحم و دهانه رحم
پولیپ‌ها بافت‌هایی مانند قطرات اشک هستند که در دستگاه تناسلی روی دهانه رحم یا داخل رحم تشکیل می‌شوند. آن‌ها رگ های خونی زیادی دارند که در صورت آسیب ممکن است خونریزی کنند.

پولیپ‌های دهانه رحم می‌توانند از دهانه رحم به داخل واژن آویزان شده و هنگام دخول پاره شوند. پولیپ‌های داخل رحم نیز ممکن است در حین رابطه جنسی تحریک شوند.

این بیماری در افرادی که بیش از ۴۰ سال سن دارند یا وارد دوران قبل از زادبس (یائسگی) شده‌اند، شایع‌تر است.

پولیپ‌های رحم و دهانه رحم معمولا خوش‌خیم هستند. به این معنی که غیر سرطانی هستند. در موارد نادر، می توانند به سرطان آندومتر و دهانه رحم تبدیل شوند.

۵- واژینوز باکتریایی یا عفونت مخمری
هر نوع عفونتی ممکن است باعث التهاب، تحریک و خونریزی شود. واژینوز باکتریایی (BV) که در اثر رشد بیش از حد باکتری‌ها ایجاد می‌شود، شایع‌ترین عفونت واژن در بین افراد بین ۱۵ تا ۴۴ سال است. اکثر زنان حداقل یک عفونت قارچی را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.

علائم BV می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترشحات سفید یا خاکستری
• خارش
• سوزش
• بوی بد واژن
• تورم

خونریزی شایع‌ترین علامت واژینوز باکتریایی یا عفونت قارچی نیست. اکثر افراد مبتلا به BV هیچ علامتی ندارند.

۶- فیبروئید رحم

فیبروم رشد غیر سرطانی بافت عضلانی رحم است که می‌تواند به کوچکی یک نخود یا بزرگ‌تر از گریپ‌فروت باشد.

فیبروم‌ها ممکن است در حین رابطه جنسی،‌ خونریزی کنند. بیش از ۷۵ درصد زنان در مقطعی از سال‌های باروری (۳۰ تا ۴۰ سالگی) فیبروم دارند.

اکثر زنان علائم خاصی ندارند. درمان، معمولا ضروری نیست مگر اینکه فیبروم بسیار بزرگ شود. اگر این اتفاق بیفتد، گزینه های درمانی، از جمله دارو یا جراحی لازم است.

۷- سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه‌ی رحم، در ناحیه بین کانال واژن و انتهای رحم رخ می‌دهد. خونریزی هنگام رابطه جنسی علامت اصلی این سرطان است.

خونریزی معمولا کم و بدون درد است. سرطان دهانه رحم در صورت تشخیص زودهنگام، قابل درمان است.

HPV یا همان (ویروس پاپیلومای انسانی) هم می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. با علائم و نشانه‌های این ویروس در سایت سلامت باروری آشنا شوید.

اگر به طور منظم خونریزی غیرطبیعی دارید، در اسرع وقت به پزشک متخصص سلامت جنسی مراجعه کنید.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منبع

در تصویر بالا، وضعیت واکسیناسیون HPV را در سراسر جهان مشاهده می‌کنید.

همان‌طور که می‌بینید، در بسیاری از نواحی آسیا برنامه‌ای برای تزریق واکسن وجود ندارد و مردم در برابر این ویروس، واکسینه نیستند.

این در حالی است که بخش اعظم آمریکای شمالی، خدمات تزریق واکسن دارد.

رنگ آبی: خدمات تزریق واکسن اچ‌پی‌وی، در تمام کشور انجام می‌شود.

رنگ نارنجی: به طور معمول، خدمات تزریق واکسن انجام نمی‌شود.

رنگ زرد: در برخی از مناطق کشور انجام می‌شود.

رنگ سفید: اطلاعاتی در دست نیست.

لازم به ذکر است اگر این واکسن در برنامه روتین واکسیناسیون نباشد،‌ باز هم افراد می‌توانند به صورت اختیاری، آن را دریافت کنند.

قبلا در سایت سلامت باروری، به توضیح سوالات متداول در خصوص HPV و واکسن آن پرداختیم.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) یا (Human Papillomavirus)، یک عفونت مقاربتی است که طریق رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شود. در این جا به چند پرسش متداول در خصوص HPV و واکسن آن پاسخ می‌دهیم:

علائم HPV چیست؟
نشانه‌های بیماری ممکن است تا سال‌ها پس از رابطه‌ای که منجر به انتقال شده، ظاهر نشوند. اکثر مردان مبتلا به HPV علائمی ندارند. عفونت ناشی از ویروس معمولا خود به خود از بین می‌رود اما در غیر این صورت می‌تواند باعث ایجاد زگیل تناسلی (در زنان و مردان) یا انواع خاصی از سرطان شود. لازم به ذکر است که تنها انواع پرخطر HPV، آن هم در صورتی که غربالگری یا پیشگیری درست انجام نشود، باعث ایجاد سرطان می‌شوند. سرطان‌های ناشی از سویه‌های پرخطر عبارتند از:
- سرطان دهانه رحم در زنان
- سرطان آلت تناسلی مردان
- سرطان مقعد در زنان و مردان
- سرطان در نواحی دهان و گلو

این ویروس چگونه منتقل می‌شود؟
این ویروس اساسا از طریق تماس نزدیک پوست‌‌ها، در طول رابطه جنسی منتقل می‌شود. اگر در ناحیه تناسلی شاهد بروز ضایعات فعال هستید، ابتدا روابط خود را قطع کنید. سپس برای تشخیص نوع ضایعه، به پزشک مراجعه کنید. ویروس HPV از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی (اکثرا واژینال و مقعدی) نیز منتقل می‌شود. HPV حتی زمانی که فرد مبتلا به عفونت، هیچ علامتی ندارد نیز قابل انتقال است.

اگر از نظر جنسی فعال هستید، حتی اگر تنها با یک نفر در رابطه هستید، ممکن است به HPV مبتلا شوید. علائم ممکن است سال‌ها پس از رابطه جنسی با فردی که عفونت دارد، ظاهر شود. به همین دلیل تشخیص اینکه اولین بار چه زمانی آن را دریافت کرده‌اید؛ دشوار است.

این ویروس چند سویه دارد و کدام یک خطرناک‌تر است؟
بیش از صد نوع مختلف HPV وجود دارد اما همه آن‌ها باعث ایجاد مشکلات سلامتی نمی‌شوند. برخی از انواع پرخطر آن که می‌توانند باعث سرطان شوند، عبارتند از: نوع ۱۶ و ۱۸

چه واکسن‌هایی برای ویروس HPV وجود دارد؟
هر کدام از واکسن‌هایی که برای HPV ساخته شده‌اند، در برابر سویه خاصی از ویروس محافظت ایجاد می‌کنند.

۱- واکسن (Gardasil 9, 9vHPV):
یکی از انواع واکسن‌های موجود، واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی است. این یعنی در برابر ۹ نوع مختلف ویروس، ایمنی ایجاد می‌کند.

۲- واکسن (Gardasil, 4vHPV):
واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی که در برابر ۴ سویه HPV محافظت ایجاد می‌کند.

۳- واکسن (Cervarix, 2vHPV):
واکسن سرواریکس که در برابر ۲ سویه از ویروس، محافظت ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است که این واکسن در بازار ایران وجود ندارد.

۴- واکسن ایرانی پاپیلوگارد (۲ ظرفیتی)

هر ۴ واکسن، در برابر نوع ۱۶ و ۱۸ که باعث اکثر سرطان‌های ناشی از HPV هستند؛ محافظت ایجاد می‌کنند. از اواخر سال ۲۰۱۶، در ایالات متحده،‌ تنها واکسن گارداسیل ۹ توزیع شده است. این واکسن در برابر ۹ نوع ویروس اچ‌پی‌وی (۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱،‌ ۳۳، ۴۵، ۵۲، ۵۸)،‌ ایمنی ایجاد می‌کند.

آیا مردان هم باید در برابر HPV واکسینه شوند؟
بله. گارداسیل، واکسن تایید شده‌ی این ویروس توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است که برای دختران و پسران تزریق می‌شود.

آیا سرطان ناشی از HPV در مردان شایع است؟
این مورد، در آقایان شایع نیست. اما مردان با سیستم ایمنی ضعیف (از جمله افراد مبتلا به HIV)، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند. در زنان سرطان دهانه رحم شایع است. البته فقط سویه‌های پرخطر ویروس هستند که موجب بروز سرطان می‌شوند.

علائم زگیل تناسلی چیست؟
زگیل‌ تناسلی معمولا به صورت یک برآمدگی کوچک یا گروهی از برجستگی‌ها، در ناحیه تناسلی ظاهر می‌شود. آن‌ها می‌توانند کوچک، بزرگ، برجسته، مسطح یا به شکل گل کلم باشند. زگیل‌ها ممکن است از بین بروند، ثابت بمانند یا اندازه و تعدادشان افزایش یابد. این بیماری می‌تواند حتی پس از درمان نیز بازگردد. جالب است بدانید نوعی از HPV که باعث ایجاد زگیل می‌شود؛ سرطان ایجاد نمی‌کند.

بهترین زمان برای دریافت واکسن در چه سنی و به چه صورت است؟‌
متخصصان معتقدند که بهترین زمان برای تزریق این واکسن ۱۱ تا ۱۲ سالگیست. هر چند از ۹ سالگی به بعد نیز می‌توان آن را دریافت کرد.

اگر فردی قبل از تولد ۱۵ سالگی اولین دوز خود را دریافت کرده باشد؛ برای ایجاد ایمنی کامل، به ۲ دوز نیاز دارد. کسانی که بعد از ۱۵ سالگی واکسیناسیون را شروع می‌کنند، باید تا ۲۶ سالگی، ۳ دوز واکسن دریافت کنند. واکسیناسیون برای افراد بالای ۲۶ سال توصیه نمی‌شود.

کودکان ۹ تا ۱۴ ساله که دو دوز واکسن HPV را با فاصله کمتر از ۵ ماه دریافت کرده‌اند، به تزریق نوبت سوم نیاز دارند. ۳ دوز نیز برای افراد ۹ تا ۲۶ ساله که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز لازم است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ ایالات متحده (CDC) توصیه می‌کند که این واکسن در افراد ۱۱ تا ۱۲ ساله و با فاصله زمانی ۶ الی ۱۲ ماه تزریق شود.

واکسیناسیون برای افراد بالای ۲۶ سال توصیه نمی‌شود. با این حال اگر شما در گروه سنی (۲۷ تا ۴۵ سال) هستید و قبلا واکسینه نشده‌اید، بهتر است در مورد مزایا و معایب آن با پزشکتان صحبت کنید. به طور کلی، واکسیناسیون در این محدود سنی سود کمتری دارد.

چه کسانی نباید واکسن گارداسیل را تزریق کنند؟
- زنان باردار
- کسانی که آلرژی شدید دارند یا نسبت به دوز قبلی واکسن، واکنش نشان داده‌اند.
- کودکانی که مریضی نسبتا شدیدی دارند: (تب زیاد،‌ سرفه شدید، آبریزش بینی)

این واکسن چه تاثیری دارد؟
واکسن گارداسیل از بیش‌تر از ۹۰ درصد سرطان‌های منتسب به HPV، جلوگیری می‌کند. از سال ۲۰۰۶ که این واکسن برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت؛ عفونت‌های ناشی از آن (سرطان و زگیل تناسلی)، حدود ۸۸ درصد در دختران نوجوان و ۸۱ درصد در زنان جوان کاهش یافت. از آن پس، تعداد کمتری از نوجوانان و جوانان به زگیل تناسلی مبتلا می‌شوند. ایمنی ایجاد شده توسط این واکسن حداقل به مدت ۱۲ سال ماندگار است و شواهدی مبنی بر کاهش اثربخشی آن در طول زمان وجود ندارد.

عوارض جانبی احتمالی واکسن چیست؟
واکسن‌ها مانند هر دارویی، می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بسیاری از افرادی که واکسن HPV را دریافت می‌کنند، هیچ عارضه جانبی ندارند. شایع ترین عوارض جانبی واکسن HPV که معمولاً خفیف هستند؛ عبارت است از:

- درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق واکسن
- تب
- سرگیجه یا غش (غش در بین نوجوانان شایع‌تر است. این افراد باید پس از تزریق به مدت ۱۵ دقیقه بنشینند یا دراز بکشند.)
- سردرد یا احساس خستگی
- حالت تهوع
- درد عضلانی یا مفصلی
- آنافیلاکسی (به ندرت)

چگونه می‌توان احتمال ابتلا به HPV را کاهش داد؟
۱- واکسن بزنید
در حالت ایده‌آل، شما باید قبل از داشتن هرگونه رابطه جنسی واکسینه باشید.
۲- از کاندوم استفاده کنید
کاندوم می‌تواند شانس ابتلا به همه بیماری‌های مقاربتی، از جمله HPV را کاهش دهد. با این حال، این ویروس می‌تواند مناطقی را که کاندوم پوشش نمی‌دهد،‌ آلوده کند. بنابراین کاندوم ممکن است در برابر HPV، محافظت کامل ارائه نکند.

آیا HPV قابل درمان است؟
هیچ درمان خاصی برای HPV وجود ندارد. اما زگیل‌های تناسلی یا سرطان ناشی از آن (در صورتی که به موقع شناسایی شود)، ممکن است درمان شوند.

دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

منابع: CDC - CDC - FDA