آیا میتوان در دوران بارداری رابطه جنسی داشت؟
جنین در رحم شما توسط مایع آمنیوتیک و همچنین عضلات قوی محافظت میشود. تا زمانی که رابطه جنسی با عوارضی مانند زایمان زودرس همراه نباشد، فعالیت جنسی روی جنین شما تأثیری نخواهد داشت. با این حال، بارداری میتواند باعث تغییراتی در سطح راحتی و میل جنسی شود.
آیا رابطه جنسی در دوران بارداری باعث سقط جنین میشود؟
داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری باعث سقط جنین نمیشود. بیشتر سقطها به این دلیل اتفاق میافتد که جنین به طور طبیعی رشد نمیکند.
بهترین پوزیشنهای جنسی در دوران بارداری چیست؟
تا زمانی که شما راحت هستید، اکثر پوزیشنهای جنسی در دوران بارداری مناسب هستند. لذت و اولویت شما در اولویت قرار دارد.
آیا استفاده از کاندوم ضروری است؟
ابتلا به عفونتهای مقاربتی در دوران بارداری، میتواند مشکلات سلامتی جدی برای شما و فرزندتان ایجاد کند. اگر شریک زندگی شما یک عفونت مقاربتی فعال دارد یا اخیرا تشخیص داده شده است؛ از هر گونه رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی خودداری کنید.
آیا مواقعی وجود دارد که باید از رابطه جنسی اجتناب کنیم؟
تحریک سینهها، ارگاسم زنان و برخی هورمونهای موجود در مایع منی به نام پروستاگلاندینها میتوانند باعث انقباضات رحمی شوند.
بهتر است در مواقع زیر رابطه جنسی نداشته باشید:
اشکالی ندارد که در طول بارداری رابطه جنسی نداشته باشید. صمیمیت بین زوجها مهمتر از رابطه جنسی است. نیازها و نگرانیهای خود را با شریک زندگی خود، به شیوهای باز و عاشقانه در میان بگذارید. اگر این کار دشوار است، سعی کنید سایر اشکال فعالیت جنسی را در نظر بگیرید.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
بسیاری از افراد معتقدند که والدین یا پدربزرگ و مادربزرگشان، دیگر رابطه جنسی ندارند.
از نظر برخی، هدف رابطهی جنسی تولید مثل است. بعضی نیز آن را تنها برای افراد جوان، سالم و زیبا میدانند. بسیاری از افراد میانسال، از زندگی جنسی خود در آینده میترسند. متخصصان سلامت پزشکی، به ندرت در مورد تمایلات جنسی آنها سؤال میکنند. این موضوع میتواند سلامت جنسی و عاطفی فرد را به خطر بیندازد. واقعیت این است که رابطه جنسی، تاریخ انقضا ندارد.
در سال ۲۰۱۵، مطالعهای بر روی تمایلات جنسی افراد مسن بریتانیایی انجام شد. رابطه بین سن و کاهش جنبههای مختلف فعالیتهای جنسی، مورد بررسی قرار گرفت. در بین مردان ۷۰ تا ۷۹ ساله، ۵۹ درصد گفتند که در سال گذشته رابطه جنسی داشتهاند. ۱۹ درصد نیز گفتند که حداقل ۲ بار در ماه رابطه دارند. این آمار برای مردان بالای ۸۰ سال، به ترتیب ۳۹ و ۶ درصد بود.
دلیل این اتفاق، تابو، ترس از بیماری یا استفاده از داروهایی بود که عملکرد جنسی را مختل میکرد.
در میان زنان ۷۰ تا ۷۹ ساله، ۳۹ درصد گفتند که در سال گذشته رابطه جنسی داشتهاند. ۶ درصد نیز حداقل دو بار در ماه رابطه داشتند. این اعداد برای زنان بالای ۸۰ سال به ترتیب ۱۰ و ۴.۵ درصد بود. دلیلش همان عواملی بود که برای مردان هم وجود داشت. با این حال یک واقعیت غمانگیز دیگر هم این بود که مردان مسنی که با این زنان در رابطه بودند، زودتر فوت کردند.
اگرچه دیسپارونی (آمیزش جنسی دردناک) یا مشکلات نعوظ، ممکن است روابط طولانی مدت را تحت تاثیر قرار دهد اما هیچ کدام دلیلی برای پرهیز از لذت جنسی نیستند. شاید بیاختیاری مدفوع یا ادرار، مانع از آمیزش واژینال شود اما از سایر اشکال لذت جنسی، مثل رابطه جنسی دهانی، نباید صرف نظر شود.
داشتن میل جنسی حتی زمانی که افراد (به ویژه مردان) به ۱۰۰ سالگی میرسند، ادامه دارد. در یک مطالعه دیگر، با ۲۶۹ سالمند سوئدی که همگی فاقد زوال عقل بودند، مصاحبه شد. همهی آنها، ۹۷ ساله بودند.
۲۷ درصد مردان و ۵ درصد زنان تایید کردند که میل جنسی آنها همچنان پابرجاست. با این حال، ۲۶ درصد مردان و ۱۵ درصد زنان گفتند که فعالیت جنسی خود را از دست دادهاند.
رابطه جنسی دارای مزایای کوتاه مدت و بلند مدت بسیاری است. در حالی که مزایای دراز مدت رابطه جنسی ممکن است برای سالمندان کمتر باشد، اما همچنان وجود دارند. تاخیر در شروع زوال عقل و کاهش قابل توجه مشکلات قلبی عروقی از جمله مزایایی است که برای مردان، در طولانی مدت قابل مشاهده است.
مزایای کوتاه مدت شامل آرامش عضلانی، تسکین درد (قبلا در سلامت باروری به این موضوع پرداختیم) و خواب بهتر است. علاوهبر این، تحقیقات در ایالات متحده نشان داده در آغوش گرفتن میتواند غلظت سایتوکینهای پیشالتهابی را کاهش دهد. بوسیدن نیز میتواند باعث کاهش سطح کلسترول خون شود.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
اگر فرزندتان راجعبه مسائل جنسی از شما سوال پرسید، نگران نشوید؛ زیرا نشانهی بسیار خوبی است. این یعنی کودکتان به شما اعتماد دارد و برایتان احترام قائل است. برای پاسخ به این پرسشها چند نکته زیر را رعایت کنید. این نکات میتواند گفتوگو با کودکان در هر سنی را آسانتر کند:
مسائل را در سطح درک فرزندتان توضیح دهید:
به گونهای با فرزندتان صحبت کنید که بتواند موضوع را درک کند. به عنوان مثال، یک کودک ۶ ساله، توضیحی طولانی در مورد تخمکگذاری نمیخواهد.
بهتر است پاسخهای مختصر و واقعی بدهید. اگر با او روراست باشید، فرزندتان میداند هر زمان که اطلاعات بیشتری بخواهد، میتواند به شما مراجعه کند.
از نام های صحیح برای اعضای بدن استفاده کنید:
وقتی در مورد اعضای بدن صحبت میکنید، بهتر است از نامهای صحیح استفاده کنید. به عنوان مثال آلت تناسلی، کیسه بیضه، بیضه و واژن. اگر فرزند شما نام صحیح اعضای بدن را بداند، میتواند در صورت نیاز با شما یا افرادی مانند پزشکان، به وضوح در مورد بدنش صحبت کند.
شما میتوانید از کلمات «بعضی» یا «اکثر» استفاده کنید. برای مثال «برخی افراد آلت تناسلی و بعضی واژن دارند.»
اگر لازم است بگویید «نمیدانم»:
فرزندتان به یک متخصص نیاز ندارد. فقط باید بداند که میتواند هر چیزی را از شما بپرسد. اگر پاسخ را نمیدانید به او بگویید که جوابش را در آینده میدهید. هرگز به او دروغ نگویید. صادق بودن اعتماد ایجاد میکند.
هر دو والد باید در این موضوع شریک باشند:
برای هر دو والد خوب است که در بحثهای جنسی شرکت کنند. با این کار کودکان یاد میگیرند که همه افراد فارغ از سن و جنسیت میتوانند راجعبه مسائل جنسی حرف بزنند. این میتواند به کودکان کمک کند تا در مورد بدنشان راحتتر صحبت کنند. مسئولیت احساسات جنسی خود را بر عهده بگیرند و در آینده روابط صمیمانهتری داشته باشند.
خودتان مکالمه را آغاز کنید:
برخی از کودکان سؤالات زیادی نمیپرسند، بنابراین ممکن است لازم باشد خودتان مکالمه را شروع کنید. زمان مناسبی را برای صحبت انتخاب کنید. برای مثال اگر هنگام تماشای تلویزیون، کسی در مورد بارداری صحبت کرد؛ از او بپرسید که آیا متوجه منظور گوینده شده است یا خیر.
برای برخی از کودکان حرف زدن بدون تماس چشمی آسانتر است. بنابراین میتوانید زمانی که شما و فرزندتان در خودرو هستید، صحبت کنید.
خودتان را آماده کنید:
از استفاده کردن کلماتی مانند آلت تناسلی یا واژن، شرمسار نباشید. به او بیاموزید که بین لمس شدن جنسی و عادی تمایز قائل شود. مطمئن شوید که او میتواند در برابر تماسی که نمیخواهد، «نه» بگوید. از هنگامی که بالغ شده، میتوانید با او در مورد سوء استفاده جنسی نیز صحبت کنید.
در مورد اینکه چرا آنها چنین سوالاتی میپرسند، نتیجه گیری نکنید. از او بخواهید تا اطلاعات کنونیاش را با شما در میان بگذارد. پاسخهای کوتاه و ساده بدهید. کلمات جدیدی را که ممکن است تا به حال نشنیده باشد، برایش توضیح دهید. از بحث فرار نکنید. از او بپرسید چه سوالات دیگری دارد؟ یا چه چیزی باعث شده که به این موضوع فکر کند؟
براساس درک او پاسخ بدهید. بعد از اینکه به او توضیح دادید از او بپرسید «نظر تو در اینباره چیست؟» یا «آیا این جواب، پاسخ سوالت را داده است؟»
اشکالی ندارد که شما یا فرزندتان معذب باشید. خجالت خود را کنار بگذارید زیرا این به نفع هر دوی شماست. هرگز دیر نیست که در مورد رابطه جنسی با کودک خود صحبت کنید. گفتوگوهای باز و صادقانه کمک میکند تا فرزندتان در آینده انتخابهای سالمتری داشته باشد. هرگز نگذارید که او از پرسیدن سوالات جنسی، بترسد یا خجالت بکشد. این باعث میشود که فرزندتان اطلاعات درست و قابل اعتمادی داشته باشد.
صحبت کردن در مورد رابطه و تمایلات جنسی یک مکالمه یکباره نیست زیرا با بزرگ شدن او، همواره سوالات جدیدی برایش ایجاد میشود.
صحبت در مورد رابطه جنسی ۳ مرحله دارد:
مرحله ۱: بدانید که او ممکن است از قبل چیزهایی را بداند. از او بپرسید که آیا در مورد اینکه بچهها از کجا میآیند چیزی شنیده است یا خیر؟
مرحله ۲: اطلاعات نادرست را تصحیح کنید و حقایق را ارائه دهید. برای مثال به او بگویید که کودکان درون شکم مادرشان معلق نیستند و درون اندامی به نام رحم رشد میکنند.
مرحله ۳: افکار و باورهای صحیح خودتان را نیز بیان کنید. به عنوان مثال به او بگویید که «بعضی از مردم هنگامی که آمادگی دارند، بچهدار میشوند» و «برخی دیگر اصلا در مورد بچهدار شدن مطمئن نیستند»
صحبت با کودکان تا ۲ سال: در مورد اعضای بدن و جنسیتش با او صحبت کنید. شما میتوانید از لحظات روزمره، برای آموختن اعضای بدنش به او استفاده کنید. به عنوان مثال، زمان حمام یا هنگام لباس پوشیدن، اعضای بدنش را نام ببرید. اگر فرزندتان در حین تعویض پوشک، اندام تناسلی خود را لمس کرد، اشکالی ندارد. وقتی بزرگتر شد، میتوانید در مورد رفتار عمومی و خصوصی با او صحبت کنید.
صحبت با کودکان ۲ تا ۳ ساله:
اکثر کودکان ۲ تا ۳ ساله در مورد بدن خود و سایر کودکان بسیار کنجکاو هستند. آنها همچنین متوجه خواهند شد که بدنهای مختلف با هم فرق میکنند. ممکن است فرزندتان، نام اندام تناسلیاش را بپرسد.
صحبت با کودکان ۴ تا ۵ ساله:
کودکان ۴ تا ۵ ساله اغلب میپرسند که نوزادان از کجا آمدهاند. آنها میتوانند درک کنند که کودک در رحم رشد میکند و برای بچهدار شدن، به یک اسپرم و تخمک نیاز است.
اگر فرزندتان پرسید «از کجا آمدهام؟»، بگویید «نظر شما چیست؟». این به شما کمک میکند تا بفهمید سطح درک کودکتان چقدر است. میتوانید یک توضیح ساده مانند "کودکان در اندامی به نام رحم رشد میکنند.”، ارائه دهید.
اگر باردار هستید، ممکن است فرزندتان بپرسد: «کودک از کجا بیرون میآید؟» یک پاسخ ساده اما دقیق بدهید. مانند: «کودک در رحم من در حال رشد است. هنگامی که رشد او به پایان میرسد، ممکن است از طریق کانال زایمان که واژن نامیده می شود یا از طریق بریدگی که پزشکان روی شکم من ایجاد میکنند؛ خارج شود.»
صحبت با کودکان ۶ تا ۸ ساله:
در سن ۶ سالگی، بسیاری از کودکان میخواهند بدانند نوزادان چگونه ساخته میشوند. به او توضیح دهید که یک اسپرم و تخمک به هم میپیوندند. بر اساس سطح درک فرزندتان میتوانید بگویید هنگامی که ۲ نفر رابطه جنسی دارند، این اتفاق میافتد. توضیح دهید که رابطه جنسی کاری است که بزرگسالان زمانی که هر دو نفر بخواهند، انجام میدهند و این کار برای کودکان نیست.
به او توضیح دهید که گاهی اوقات کودکان به روشهای مختلقی مثل IVF و فرزندخواندگی نیز وارد یک خانواده میشوند.
به خاطر داشته باشید که لازم نیست منتظر باشید تا کودکتان سوالی بپرسد. خودتان میتوانید گفتوگو را شروع کنید. بسیار خوب است که قبل از شروع بلوغ کودک، در مورد چگونگی تغییرات بدنش در این دوران، صحبت کنید.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
Plannedparenthood
Raisingchildren
مطالعات جدید نشان میدهد که چاقی میتواند بر تمایلات جنسی زنان تاثیر منفی بگذارد. حداقل ۴۰ درصد خانمها در مقطعی از زندگی خود، دچار «اختلال عملکرد جنسی» میشوند. این میتواند شام کاهش میل جنسی، ناتوانی در برانگیختگی یا حفظ آن، تجربه نکردن ارگاسم، درد هنگام مقاربت، ناتوانی در خیالپردازی و بی تفاوتی نسبت به رابطه جنسی باشد.
زنان اغلب در مورد مسائل جنسی، با پزشک مشورت نمیکنند. پزشکان نیز در اکثر موارد، تمایلی به پرسیدن سوالات، راجعبه این موضوع ندارند. به همین دلیل، «اختلال عملکرد جنسی» احتمالا تشخیص داده نمیشود و به ندرت درمان میشود.
شرایط مزمن، از جمله اختلالات عصبی، بیماری کلیوی، اختلالات التهابی و سرطان، میتواند بر سلامت جنسی تأثیر منفی بگذارد. اکنون محققان دریافتهاند که چاقی با کاهش جریان خون به کلیتورال و ناحیه جنسی، مانع از احساس لذت در زنان میشود. مطالعات قبلی نشان دادهاند که چگونه یک رژیم غذایی با کیفیت پایین میتواند بر فعالیت جنسی مردان، تاثیر منفی بگذارد. اکنون مشخص شده که میل جنسی زنان نیز میتواند تحت تاثیر رژیم غذایی قرار بگیرد. این یعنی مصرف غذاهایی که باعث سندرم متابولیک، چاقی و اختلالات خوردن میشوند، لذت جنسی را کاهش میدهند.
سندرم متابولیک با افزایش مقاومت به انسولین، تشکیل پلاک در شریان های اصلی و چاقی مشخص میشود. این شرایط، خطر حمله قلبی و مرگ را افزایش می دهد. چاقی اغلب نتیجه سندرم متابولیک است و ممکن است به طور مستقیم بر سلامت جنسی تأثیر بگذارد. به طور کلی، چاقی باعث ایجاد سطوح بیش از حد التهاب در سراسر بدن میشود. در نتیجه، خون کمتری به سیستم ادراری و تناسلی میرسد. این موضوع منجر به کاهش جریان خون کلیتورال و لذت جنسی میشود.
اکثر آمریکاییها از غذاهای فرآوری شده استفاده میکنند. دسترسی آسان، مقرون به صرفه بودن و طعم خوب از جمله عواملی است که باعث مصرف زیاد این نوع غداها شده است. اگرچه اکثر مردم معتقدند که این غذاها را برای افزایش احساسات مثبت و کاهش اضطراب استفاده میکنند.
تحقیقات انجام شده بر روی زنان چاق تحت عمل جراحی، بهبود عملکرد جنسی را نشان داد که با بازگشت آنها به وزن اولیه، از بین رفت. همچنین مطالعاتی که شامل یک رژیم غذایی کمکالری و برخی تمرینات بدنی بود، باعث ارتقای سلامت جنسی شد. کاهش وزن و بهبود مقاومت به انسولین نیز در این افراد مشاهده شد.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
استروئیدهای آنابولیک، نسخههای مصنوعی (ساخت بشر) تستوسترون هستند. تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مردان است که باعث ایجاد و حفظ ویژگیهای جنسی مردانه مانند موهای صورت، صدای بم و رشد ماهیچهها میشود. زنان مقداری تستوسترون در بدن خود دارند اما مقدار آن بسیار کم است.
استروئیدهای آنابولیک برای چه مواردی استفاده میشود؟
از استروئیدهای آنابولیک برای درمان برخی از مشکلات هورمونی در مردان، تاخیر در بلوغ پسران و درمان کاهش عضلات ناشی از برخی بیماریها استفاده میشود. با این حال،برخی از بدنسازان و ورزشکاران از استروئیدهای آنابولیک برای ساخت عضلات و بهبود عملکرد ورزشی استفاده میکنند. آنها ممکن است استروئیدها را به صورت خوراکی بخورند یا به طور مستقیم تزریق کنند. همچنین ژل آن نیز برای مصرف موضعی وجود دارد.
آیا استروئیدهای آنابولیک اعتیادآور هستند؟
استروئیدهای آنابولیک میتوانند اعتیادآور باشند. اگر مصرف آنها را متوقف کنید، ممکن است علائم ترک داشته باشید. از جمله:
- خستگی
- بی قراری
- از دست دادن اشتها
- مشکلات خواب
- کاهش میل جنسی
- میل به استروئید
- افسردگی، که گاهی اوقات میتواند جدی باشد و حتی منجر به اقدام به خودکشی شود.
رفتار درمانی و داروها می توانند در درمان اعتیاد به استروئیدهای آنابولیک مفید باشند.
استروئیدهای آنابولیک چه عوارضی دارد؟
استفاده نادرست از استروئیدهای آنابولیک، به ویژه در مدت زمان طولانی، با بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط است. از جمله:
- آکنه
- کاهش رشد در نوجوانان
- فشار خون بالا
- تغییرات در کلسترول
- مشکلات قلبی، از جمله حمله قلبی
- بیماریهای کبد
- سرطان
- آسیب کلیه
- رفتارهای خشونت آمیز
- رشد سینه در مردان
- ریزش مو
- کاهش تعداد اسپرم و ناباروری
- کوچک شدن بیضهها
اکنون یک مطالعه دیگر نیز نشان میدهد ورزشکاران مردی که استروئیدهای آنابولیک مصرف میکنند، در معرض مشکلات جنسی، کاهش باروری و ناراحتی قلبی هستند. این افراد کاهش قابل توجهی در تعداد اسپرم و "شاخص باروری" را نشان دادند که مطابق با مطالعات قبلی بود.
در میان بدنسازانی که برای اولین بار به صورت داوطلبانه شروع به مصرف استروئید آنابولیک (تزریقی یا خوراکی) کردند، آزمایشهای مکرر طی ۲ سال، حاکی از کاهش سطح هورمونهای مردانه، کاهش تعداد اسپرم، کوچک شدن بیضهها، بزرگ شدن سینهها و کاهش سطح HDL خون بود. این ماده همچنین باعث کاهش سطوح پروتئین Apo-A1 خون شد که با افزایش خطر حمله قلبی مرتبط است. نتایج این مطالعه در مجله بینالمللی پزشکی ورزشی منتشر شد.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) یا (Human Papillomavirus)، یک عفونت مقاربتی است که طریق رابطهی جنسی منتقل میشود. در این جا به چند پرسش متداول در خصوص HPV و واکسن آن پاسخ میدهیم:
علائم HPV چیست؟
نشانههای بیماری ممکن است تا سالها پس از رابطهای که منجر به انتقال شده، ظاهر نشوند. اکثر مردان مبتلا به HPV علائمی ندارند. عفونت ناشی از ویروس معمولا خود به خود از بین میرود اما در غیر این صورت میتواند باعث ایجاد زگیل تناسلی (در زنان و مردان) یا انواع خاصی از سرطان شود. لازم به ذکر است که تنها انواع پرخطر HPV، آن هم در صورتی که غربالگری یا پیشگیری درست انجام نشود، باعث ایجاد سرطان میشوند. سرطانهای ناشی از سویههای پرخطر عبارتند از:
- سرطان دهانه رحم در زنان
- سرطان آلت تناسلی مردان
- سرطان مقعد در زنان و مردان
- سرطان در نواحی دهان و گلو
این ویروس چگونه منتقل میشود؟
این ویروس اساسا از طریق تماس نزدیک پوستها، در طول رابطه جنسی منتقل میشود. اگر در ناحیه تناسلی شاهد بروز ضایعات فعال هستید، ابتدا روابط خود را قطع کنید. سپس برای تشخیص نوع ضایعه، به پزشک مراجعه کنید. ویروس HPV از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی (اکثرا واژینال و مقعدی) نیز منتقل میشود. HPV حتی زمانی که فرد مبتلا به عفونت، هیچ علامتی ندارد نیز قابل انتقال است.
اگر از نظر جنسی فعال هستید، حتی اگر تنها با یک نفر در رابطه هستید، ممکن است به HPV مبتلا شوید. علائم ممکن است سالها پس از رابطه جنسی با فردی که عفونت دارد، ظاهر شود. به همین دلیل تشخیص اینکه اولین بار چه زمانی آن را دریافت کردهاید؛ دشوار است.
این ویروس چند سویه دارد و کدام یک خطرناکتر است؟
بیش از صد نوع مختلف HPV وجود دارد اما همه آنها باعث ایجاد مشکلات سلامتی نمیشوند. برخی از انواع پرخطر آن که میتوانند باعث سرطان شوند، عبارتند از: نوع ۱۶ و ۱۸
چه واکسنهایی برای ویروس HPV وجود دارد؟
هر کدام از واکسنهایی که برای HPV ساخته شدهاند، در برابر سویه خاصی از ویروس محافظت ایجاد میکنند.
۱- واکسن (Gardasil 9, 9vHPV):
یکی از انواع واکسنهای موجود، واکسن گارداسیل ۹ ظرفیتی است. این یعنی در برابر ۹ نوع مختلف ویروس، ایمنی ایجاد میکند.
۲- واکسن (Gardasil, 4vHPV):
واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی که در برابر ۴ سویه HPV محافظت ایجاد میکند.
۳- واکسن (Cervarix, 2vHPV):
واکسن سرواریکس که در برابر ۲ سویه از ویروس، محافظت ایجاد میکند. لازم به ذکر است که این واکسن در بازار ایران وجود ندارد.
۴- واکسن ایرانی پاپیلوگارد (۲ ظرفیتی)
هر ۴ واکسن، در برابر نوع ۱۶ و ۱۸ که باعث اکثر سرطانهای ناشی از HPV هستند؛ محافظت ایجاد میکنند. از اواخر سال ۲۰۱۶، در ایالات متحده، تنها واکسن گارداسیل ۹ توزیع شده است. این واکسن در برابر ۹ نوع ویروس اچپیوی (۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲، ۵۸)، ایمنی ایجاد میکند.
آیا مردان هم باید در برابر HPV واکسینه شوند؟
بله. گارداسیل، واکسن تایید شدهی این ویروس توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است که برای دختران و پسران تزریق میشود.
آیا سرطان ناشی از HPV در مردان شایع است؟
این مورد، در آقایان شایع نیست. اما مردان با سیستم ایمنی ضعیف (از جمله افراد مبتلا به HIV)، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند. در زنان سرطان دهانه رحم شایع است. البته فقط سویههای پرخطر ویروس هستند که موجب بروز سرطان میشوند.
علائم زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی معمولا به صورت یک برآمدگی کوچک یا گروهی از برجستگیها، در ناحیه تناسلی ظاهر میشود. آنها میتوانند کوچک، بزرگ، برجسته، مسطح یا به شکل گل کلم باشند. زگیلها ممکن است از بین بروند، ثابت بمانند یا اندازه و تعدادشان افزایش یابد. این بیماری میتواند حتی پس از درمان نیز بازگردد. جالب است بدانید نوعی از HPV که باعث ایجاد زگیل میشود؛ سرطان ایجاد نمیکند.
بهترین زمان برای دریافت واکسن در چه سنی و به چه صورت است؟
متخصصان معتقدند که بهترین زمان برای تزریق این واکسن ۱۱ تا ۱۲ سالگیست. هر چند از ۹ سالگی به بعد نیز میتوان آن را دریافت کرد.
اگر فردی قبل از تولد ۱۵ سالگی اولین دوز خود را دریافت کرده باشد؛ برای ایجاد ایمنی کامل، به ۲ دوز نیاز دارد. کسانی که بعد از ۱۵ سالگی واکسیناسیون را شروع میکنند، باید تا ۲۶ سالگی، ۳ دوز واکسن دریافت کنند. واکسیناسیون برای افراد بالای ۲۶ سال توصیه نمیشود.
کودکان ۹ تا ۱۴ ساله که دو دوز واکسن HPV را با فاصله کمتر از ۵ ماه دریافت کردهاند، به تزریق نوبت سوم نیاز دارند. ۳ دوز نیز برای افراد ۹ تا ۲۶ ساله که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز لازم است. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده (CDC) توصیه میکند که این واکسن در افراد ۱۱ تا ۱۲ ساله و با فاصله زمانی ۶ الی ۱۲ ماه تزریق شود.
واکسیناسیون برای افراد بالای ۲۶ سال توصیه نمیشود. با این حال اگر شما در گروه سنی (۲۷ تا ۴۵ سال) هستید و قبلا واکسینه نشدهاید، بهتر است در مورد مزایا و معایب آن با پزشکتان صحبت کنید. به طور کلی، واکسیناسیون در این محدود سنی سود کمتری دارد.
چه کسانی نباید واکسن گارداسیل را تزریق کنند؟
- زنان باردار
- کسانی که آلرژی شدید دارند یا نسبت به دوز قبلی واکسن، واکنش نشان دادهاند.
- کودکانی که مریضی نسبتا شدیدی دارند: (تب زیاد، سرفه شدید، آبریزش بینی)
این واکسن چه تاثیری دارد؟
واکسن گارداسیل از بیشتر از ۹۰ درصد سرطانهای منتسب به HPV، جلوگیری میکند. از سال ۲۰۰۶ که این واکسن برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت؛ عفونتهای ناشی از آن (سرطان و زگیل تناسلی)، حدود ۸۸ درصد در دختران نوجوان و ۸۱ درصد در زنان جوان کاهش یافت. از آن پس، تعداد کمتری از نوجوانان و جوانان به زگیل تناسلی مبتلا میشوند. ایمنی ایجاد شده توسط این واکسن حداقل به مدت ۱۲ سال ماندگار است و شواهدی مبنی بر کاهش اثربخشی آن در طول زمان وجود ندارد.
عوارض جانبی احتمالی واکسن چیست؟
واکسنها مانند هر دارویی، میتوانند عوارض جانبی داشته باشند. بسیاری از افرادی که واکسن HPV را دریافت میکنند، هیچ عارضه جانبی ندارند. شایع ترین عوارض جانبی واکسن HPV که معمولاً خفیف هستند؛ عبارت است از:
- درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق واکسن
- تب
- سرگیجه یا غش (غش در بین نوجوانان شایعتر است. این افراد باید پس از تزریق به مدت ۱۵ دقیقه بنشینند یا دراز بکشند.)
- سردرد یا احساس خستگی
- حالت تهوع
- درد عضلانی یا مفصلی
- آنافیلاکسی (به ندرت)
چگونه میتوان احتمال ابتلا به HPV را کاهش داد؟
۱- واکسن بزنید
در حالت ایدهآل، شما باید قبل از داشتن هرگونه رابطه جنسی واکسینه باشید.
۲- از کاندوم استفاده کنید
کاندوم میتواند شانس ابتلا به همه بیماریهای مقاربتی، از جمله HPV را کاهش دهد. با این حال، این ویروس میتواند مناطقی را که کاندوم پوشش نمیدهد، آلوده کند. بنابراین کاندوم ممکن است در برابر HPV، محافظت کامل ارائه نکند.
آیا HPV قابل درمان است؟
هیچ درمان خاصی برای HPV وجود ندارد. اما زگیلهای تناسلی یا سرطان ناشی از آن (در صورتی که به موقع شناسایی شود)، ممکن است درمان شوند.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دانشمندان دریافتند که تزریق هورمون کیسپپتین میتواند به افزایش میل جنسی در زنان و مردان مبتلا به بیمیلی جنسی (HSDD) کمک کند. حدود ۳۰ درصد از زنان و ۱۵ درصد مردان، از بیمیلی جنسی رنج میبرند. این موضوع میتواند مشکلات زیادی در کیفیت زندگی و رابطهی فرد ایجاد کند. محققان انگلیسی معتقدند که گزینههایی مانند رواندرمانی یا دارو ممکن است برای بسیاری از افراد، به خصوص زنان، مفید نباشد.
پژوهشگران دریافتند که تزریق هورمون کیسپپتین، میتواند میل جنسی را در افراد مبتلا به بیمیلی جنسی، افزایش دهد. در این کارآزمایی، ۳۲ زن (پیش از یائسگی) و ۳۲ مرد، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس به طور تصادفی کیسپپتین یا دارونما دریافت کردند. در ادامه، تصاویر MRI مغز و آزمایش خون آنها تحلیل شد. مشخص شد پردازش فعالیتهای جنسی، در مغز افرادی که داروی واقعی دریافت کردهاند؛ افزایش یافته است. نتایج این مطالعه در ژورنال JAMA Network Open منتشر شد.
کیسپپتین هورمونی است که ترشح سایر هورمونهای جنسی را تحریک میکند. به طور طبیعی، در مناطقی از مغز که مرتبط با رفتارهای جنسی است؛ غلظت بالایی از این ماده وجود دارد. کسانی که در این تحقیق شرکت کردند؛ هیچگونه عارضه جانبی گزارش ندادند. محققان درتلاشند تا با تکیه بر درمانهای مبتنی بر کیسپپتین، میل جنسی را در افراد مبتلا به بیمیلی جنسی (HSDD) افزایش دهند.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
فلفلها طعم زیادی به غذا میدهند اما تحقیقات نشان داده که نوع تند آنها ممکن است مزایای سودمند دیگری نیز داشته باشد.
۱- فلفل میتواند زندگی جنسی شما را بهبود بخشد
اگر شما هم برای افزایش میل جنسی به دنبال تقویت کنندهها هستید، بهتر است غذاهای تند را امتحان کنید.
تحقیقات منتشر شده در مجله Food Research International در سال ۲۰۱۱ نشان داد که علاوه بر فلفل، جینسینگ و زعفران نیز عملکرد جنسی را بهبود میبخشند. مقدار و چگونگی مصرف این مواد، برای حداکثر اثربخشی، معلوم نیست.
۲- فلفلهای تند میتوانند خطر ابتلا به تومور را کاهش دهند
یک مطالعه بر روی موشها که در مجله تحقیقات بالینی منتشر شد، نشان داد که ماده شیمیایی تند موجود در فلفل (کپسایسین)، میتواند گیرندههای سلولی در پوشش روده را فعال کند. در نتیجه واکنشی ایجاد میکند که خطر ابتلا به تومورها را کاهش میدهد. محققان معتقدند که میتوان از کپسایسین به عنوان ضددرد نیز استفاده کرد. این ماده از طریق خسته کردن اعصاب باعث میشود که حس درد به مغز ارسال نشود.
کپسایسین میتواند گیرندههایی که رشد تومور را تحریک میکنند؛ غیر فعال سازد. پژوهشگران به موشهایی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به تومورهای بیشتر بودند، کپسایسین دادند. آنها دریافتند که این ماده باعث کاهش رشد تومورها و افزایش طول عمر موشها میشود، به خصوص زمانی که به آنها یک داروی ضد التهابی نیز داده شد.
۳- فلفل به کاهش وزن کمک میکند
غذاهای تند میتوانند سیری را افزایش دهند. محققان دانشگاه کالیفرنیا لس آنجلس نشان دادند که فلفل ممکن است بدن شما را به سوزاندن کالری بیشتر تشویق کند. در یک مطالعه بر روی مردان و زنان، نشان داده شد افرادی که قرصهای حاوی فلفل را بیش از یک ماه مصرف میکردند، نسبت به کسانی که دارونما میخوردند، چربی بیشتری میسوزاندند. همچنین دانشمندان دانشگاه پردو دریافتند که خوردن کمتر از یک قاشق چایخوری فلفل قرمز کاین خشک، اشتها را کاهش و کالری سوزی را افزایش میدهد.
دکتر زهره کشاورز
پزشک متخصص سلامت باروری - فلوشیپ پزشکی جنسی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
به گفته یک فلوشیپ طب جنسی، دانستن تفاوت های مدل پاسخ جنسی در زن و مرد کمک میکند تا آنها به لحاظ بیولوژیکی شناخت دقیق تری از بدن خود و همسرشان پیدا کنند و در روابط جنسی انتظارات معقول تری داشته باشند.
به گزارش سیناپرس، ارتباط جنسی سالم میان همسران همراه با رضایت، منجر به ایجاد حس امنیت در روابط زوجین و رفاه اجتماعی می شود. از آنجایی که امروزه یکی از مشکلات رایج میان همسران کاهش میل جنسی و در برخی موارد روابط جنسی ناسالم است؛ داشتن آگاهی همراه با دریافت اطلاعات از مشاوران سلامت جنسی کمک شایانی به افراد در حل این معضلات می کند. در واقع عدم شناخت از مدل پاسخ دهی جنسی در مرد و زن در اغلب موارد منجر به بروز چنین معضلاتی می شود.
در این میان زهره کشاورز، دکترای تخصصی سلامت باروری، سکستراپیست و فلوشیپ طب جنسی در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره تفاوت مدل پاسخ جنسی زنان و مردان، گفت: دانستن تفاوت های مدل پاسخ جنسی در زن و مرد کمک میکند تا آنها به لحاظ بیولوژیکی شناخت دقیق تری از بدن خود و همسرشان پیدا کنند و در روابط جنسی انتظارات معقول تری داشته باشند؛ در واقع زوجین باید آنچه که از یکدیگر توقع دارند را بر پایه آگاهی کامل و بر اساس آنچه که از خود می شناسند، تنظیم کنند.
یکی از راه حل های موثر برای پیشگیری از اشتباه انگاری در روابط جنسی گفتگو با مشاوران سلامت جنسی است؛ آموزش و یادگیری و با رفع سوالات و دغدغه ها همراه است که باعث از بین رفتن تدریجی باورهای نادرست می شود.
وی افزود: بر اساس تعریف واژه مدل باید گفت؛ شکلی ترسیم شده از یک فرایند است. مدل پاسخ جنسی زن و مرد به لحاظ بیولوژیکی که سال ها پیش توسط مستر و جانسون طراحی شد، شامل مراحلی چون میل، برانگیختگی، ارگاسم و فرونشینی در زن و مرد است. به گزارش سیناپرس، بر اساس این مدل پاسخی که مردان در برقراری روابط جنسی می دهند، ساده تر از زن ها است و زن ها در مرحله ارگاسم دارای پیچیدگی هایی هستند. دانستن چنین اطلاعاتی از اشتباه انگاری بانوان در باب اختلال در ارگاسم خود جلوگیری می کند؛ چرا که در شرایطی که افراد تصور می کنند دارای اختلالاتی در مرحله ارگاسم هستند؛ اتفاقاً در شرایط نرمال خود قرار دارند.
کشاورز گفت: همچنین بر اساس این مدل مردان در مرحله میل و برانگیختگی اساساً تحت تاثیر هورمون ها قرار می گیرند و ابتدا همه چیز در مغز اتفاق می افتد؛ به نوعی این برانگیختگی موتور مغز را روشن می کند. در واقع به دنبال محرک ها مغز تحریک می شود که لازمه بروز آن ترشح هورمون ها است. گفتنی است، هورمون تستسترون نقش اساسی را برای اینکه بتواند این برانگیختگی و میل جنسی را در مردان ایجاد کند، بازی میکند؛ بنابراین میتوانیم بگوییم مردانی که دچار بیماری های مزمن هستند به گونه ای که هورمون تستسترون کمتر ترشح شود و میل و برانگیختگی جنسی آن ها کاهش می یابد. بنابراین مردانی که در برقراری رابطه جنسی بی میل هستند، باید شرح حال دقیق تری از آنها گرفته شود.
به گفته این فلوشیپ طب جنسی، بعد از مرحله میل و برانگیختگی تمایل به برقراری رابطه جنسی در مردان برقرار می شود که در ادامه به مرحله انزال و ارگاسم می رسند و این دو مرحله تقریبا همزمان رخ می دهد.
وی گفت: این مرحله در مردانی که از زود انزالی رنج می برند، سریع تر به ارگاسم می رسند که این موضوع نیازمند بررسی و درمان زود هنگام است؛ به ویژه اگر مردان جوان با این مشکل مواجه هستند، باید پیش از ازدواج یا در ابتدای آن روند درمانی مناسب را پیش بگیرند؛ در واقع اگر پیش از ازدواج می دانند چنین مشکلی دارند، برای پیشگیری از مشکلات زناشویی در باب رابطه جنسی باید به درمانگر مراجعه کنند.
کشاورز با بیان اینکه بعد از ارگاسم مرحله فرونشینی است، گفت: مدل پاسخ جنسی در مردان در مرحله فرونشینی به اتمام می رسد. حال برای اینکه فرد بتواند دوباره این چرخه را ابتدا از ذهن خود شروع کند، در مردان جوان چند ساعت به طول می انجامد؛ اما با افزایش سن شروع دوباره این فرآیند در مغز و بعد در سیستم تناسلی مدت زمان زیادتری را می طلبد.
وی ادامه داد: به همین دلیل است که فاصله روابط جنسی در مردان جوان کوتاه تر است. اما در سنین میان سالی و پیری تحریک مجدد در فاصله زمانی طولانی تری رخ می دهد و ممکن است به هفته یا حتی ماه هم بکشد.
کشاورز در ادامه با اشاره به مدل پاسخ دهی جنسی در زن ها گفت: مدل پاسخ جنسی بانوان در مرحله میل و برانگیختگی اینگونه است که هورمون های استروژن و پروژسترون و حتی تستسترون در مغز زن ترشح و سپس برانگیختگی و میل جنسی ایجاد میشود که ترشح این هورمون ها در این مرحله نقش مهمی را ایفا می کند؛ اما در نمودار میل جنسی بانوان نوع پاسخ جنسی در آن ها متفاوت است؛ در واقع مرحله ارگاسم در بانوان با مردها فرق دارد.
وی افزود: ارگاسم به صورت انقباض هایی رخ می دهد که در ناحیه واژن و مقعد و عضلات کف لگن احساس می شود. این انقباض ها در هر زنی ممکن است متفاوت باشد و از نظر شدت و شکل انقباضی اشکال مختلفی وجود دارد. در برخی مواقع فرم ارگاسمی که بانوان در هر زمان تجربه می کنند ویژه هر فرد است و تقریبا نرمال است؛ اینجاست که افراد کمی دچار نگرانی می شوند که شاید دیرتر به ارگاسم برسند؛ اما وقتی شرح حال دقیق از آنها گرفته می شود و مورد ارزیابی قرار میگیرند، می فهمیم که در همین مدل های مذکور پاسخ جنسی تعریف می شود و فقط باید اطلاعات آنها بیشتر شود. بنابراین اگر ما در بحث پاسخ جنسی بدن خود را بشناسیم بهتر می توانیم نگرانی ها و دغدغه های ذهنی خود را حل کنیم.
کشاورز تاکید کرد: گفتنی است، ارگاسم فرایندی است که در مغز اتفاق می افتد و بعد از آن حس سبکی، راحتی و لذت بعد از رابطه را با خود به همراه دارد و باعث ایجاد صمیمیت زناشویی می کند. داشتن رابطه جنسی سالم برای استحکام و خانواده و صمیمیت زوجین بسیار مهم است. اما باورهای نادرستی در این زمینه وجود دارد که ممکن است رابطه را با اخلال مواجه کند.
وی افزود: در نهایت، وقتی که به شکل مدل پاسخ جنسی زن و مرد نگاه میکنیم سرعت برانگیختگی در مردها سریعتر از زن ها است، به همین دلیل در شروع رابطه افراد گاهی توقع دارند که همزمان با آغاز رابطه برانگیختگی اتفاق بیفتد که یک باور نادرست است و گاهی زوجین با آن درگیر می شوند؛حتی این را با پدیده ناباروری و دیرتر باردار شدن یکی می کنند و معتقدند که علت این که بارور نمی شوند این است که ارگاسم همزمان ندارند؛ گفتنی است، این یک باور نادرستی است یا اینکه تمام روابط جنسی خود را با ارگاسم صد در صدی می خواهند که باعث تنش میان دو نفر می شود.
به گفته کشاورز؛ یکی از راه حل های موثر برای پیشگیری از اشتباه انگاری در روابط جنسی گفتگو با مشاوران سلامت جنسی است؛ آموزش و یادگیری و با رفع سوالات و دغدغه ها همراه است که باعث از بین رفتن تدریجی باورهای نادرست می شود. به هر حال تفاوت مدل پاسخ جنس در مردان و زن ها با آموزش و یادگیری باعث می شود روابط جنسی توام با رفاه اجتماعی و اخلاقی باشد و شان و منزلت افراد در رابطه حفظ شود.
همواره پرسش های بسیاری در فرآیند رابطه جنسی به عنوان یک نگرانی و دغدغه بیان می شود که نباید منوط به زمان و به منابع اشتباهی استناد شود. اقدام زود هنگام منجر به رفع دغدغه ها می شود.
منبع:خبرگزاری سیناپرس
یک فلوشیپ طب جنسی گفت: آموزش های باروری جنسی پیش از ازدواج برای زوجین کافی نیست؛ بعد از ازدواج هم زوجین با مشکلاتی مواجه می شوند که نیاز است آگاهی و نگرش دقیقی در باب باروری جنسی داشته باشند.
زهره کشاورز، دکترای تخصصی سلامت باروری، سکستراپیست و فلوشیپ طب جنسی در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره اهمیت سواد سلامت جنسی و نقش باورهای نادرست در بروز مشکلات جنسی افراد در جامعه گفت: در دنیای امروزی برای اینکه هر فردی کارکرد مطلوب و بهینه داشته باشد، باید طیف وسیعی از توانایی ها و شایستگی ها را کسب کند و سواد کافی در زمینه های لازم را به دست بیاورد. یکی از مهمترین این توانایی ها دریافت آموزه های مربوط به سلامت است. از نگاه سازمان بهداشت جهانی، سواد سلامت یعنی کسب مهارت های شناختی و اجتماعی که تعیین کننده ظرفیت و توانایی افراد در پردازش، درک و به کارگیری اطلاعات دریافت شده است به طوریکه منجر به تصمیم گیری مناسب و ارتقای سلامت فرد می شود.
وی با اشاره به گسترش آموزه های مربوط به سلامت در کشور گفت: گسترش سواد سلامت در کشورها متفاوت است؛ مطالعات در ایران نشان می دهد که این نوع آگاهی در کشورمان وضعیت چندان مطلوبی ندارد؛ بنابراین نیاز است افراد در بسیاری از زمینه ها آموزش هایی در راستای افزایش آگاهی خویش بیفزایند، تا نرخ سلامت در جامعه ارتقا پیدا کند.
کشاورز میزان سواد سلامت را با تحصیلات افراد مرتبط دانست و گفت: مطالعات نشان داده اند که سواد سلامت با میزان تحصیلات افراد هم ارتباط دارد. هر چقدر افراد سواد دانشگاهی بالاتری داشته باشند، اطلاعات بیشتری هم در زمینه سلامت و به ویژه سلامت جنسی دارند. اما در برخی موارد هم ممکن است میزان آگاهی افراد در بحث سلامت علارغم داشتن تحصیلات دانشگاهی، همچنان مغفول مانده باشد.
وی افزود: در این شرایط باید رویکردهای ویژه آموزشی را عملیاتی کرد. این آموزش ها باید به صورت متمرکز اتفاق بیفتد، به ویژه در حوزه سلامت و مسائل باروری جنسی. در این زمینه ورای اطلاعاتی که افراد از منابع گوناگون دریافت می کنند، باید به عنوان یک دانش مجزا به کسب آموزش بپردازند. اینکه چه فردی به آموزش و اشاعه آگاهی در این زمینه می پردازد اهمیت زیادی دارد؛ با توجه به مطالعاتی که در کشور درباره سطح سلامت باروری جنسی در زوجین انجام شد، باید گفت، علاوه بر اینکه دانش افراد در این حوزه کم است، جستجوگری و نحوه پردازش اطلاعات افراد در این زمینه هم ضعف دارد. گفتنی است، امروزه جامعه ما نیازمند آموزش از راه درست برای افزایش ارتقای سلامت جنسی و باروری است.
به گفته کشاورز، منابعی که افراد برای کسب آگاهی در زمینه افزایش سواد سلامت جنسی به آن رجوع می کنند، اهمیت زیادی دارد. باید گفت، اغلب این منابع فاقد اعتبار علمی است؛ نظیر فضای مجازی. به همین دلیل ممکن است منجر به اشاعه یک سری باورهای نا کارامد و نادرست در بطن جامعه شود.
کشاورز عدم درک و پردازش صحیح را دیگر معضل در بحث آگاهی و سلامت جنسی دانست و گفت: مساله دیگر این است که گاهی دسترسی به اطلاعات و منابع دقیق هم وجود دارد؛ اما درک و پردازش صحیحی از سوی افراد حاصل نمی شود. یکی از نتایج افزایش سواد سلامت این است که افراد توانمند شوند تا آگاهی و نگرش مناسبی نسبت به این مساله به وجود بیاید. بنابراین علاوه بر دسترسی به منابع علمی معتبر، درک و پردازش صحیح می تواند منجر به اخذ تصمیمات درست و آگاهانه شود.
وی افزود: در زمینه سلامت باروری جنسی نیاز است به زوج ها آموزش های کافی داده شود. این آموزش ها صرفا با دوران پیش از ازدواج کامل نمی شود. یعنی آموزش هایی که در دوران پیش از ازدواج داده می شود، در طول زندگی مشترک هم باید تداوم داشته باشد چراکه بعد ازدواج هم زوجین با مسائلی مواجه می شوند که نیاز است آگاهی و نگرش دقیقی در باب باروری جنسی کسب کنند؛ بنابراین لازم است ارتقای آموزش ها و تدام سواد سلامت باروری جنسی در زوجین بعد از ازدواج هم لحاظ شود.
منبع:خبرگزاری سینا