روابط زناشویی و سلامت جنسی
در انتخاب پارتنر، بسیاری از ما به ویژگیهایی مثل علایق مشترک، ظاهر، تحصیلات، یا حتی سبک موسیقی و فیلم محبوب توجه میکنیم؛ اما یکی از فاکتورهای حیاتی که اغلب نادیده گرفته میشود، کیفیت و نحوهی انجام کارهای روزمره است. این مسئله چیزی نیست که فقط به سبک زندگی مربوط شود؛ بلکه به عمیقترین لایههای مسئولیتپذیری، احترام متقابل، و سلامت روانی در رابطه بازمیگردد.
روتینها مهم هستندواقعیت این است که در بلندمدت، رابطهی شما با شریکتان بیشتر بر پایهی زندگی روزمره شکل میگیرد تا لحظات رمانتیک یا ماجراجویانه. به بیان سادهتر، شما با انتخاب یک پارتنر، دارید تصمیم میگیرید با شیوهی او در شستن ظرفها، تا کردن لباسها، مدیریت خرید خانه، و حتی گذاشتن کفشها پشت در زندگی کنید.
تصور کنید بعد از یک سفر طولانی به خانه برمیگردید و قرار است با هم وسایل را جمع و جور کنید. پارتنرتان لباسها را بدون تا کردن و بهصورت مچاله در کشو پرت میکند. یا وقتی شما مشغول درست کردن غذا هستید، از او میخواهید لباسها را در ماشین بیندازد، اما, بدون تفکیک لباسهای سفید و رنگی همه را با هم میشوید.
یا برعکس: شاید شما اهمیتی نمیدهید اگر ظرفها چند روز در سینک بمانند، اما پارتنرتان نتواند بخوابد مگر اینکه همهی ظرفها شسته شده باشند.
منتال لود (Mental Load)؛ بار ذهنی نادیده گرفتهشدهاینها فقط تفاوتهای سبک زندگی نیستند؛ بلکه نوعی از منتال لود (Mental Load) یا «بار ذهنی» هستند. باری که معمولا یک نفر در رابطه به دوش میکشد، چون دیگری یا نمیبیند، یا نمیخواهد ببیند.
در یکی از ویدیوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی، زنی تعریف میکرد که همسرش به جای کرم ضدآفتاب ۱۵ دلاری مخصوص بچهها، از مرطوبکنندهی ۱۲۵ دلاری او استفاده کرده و وقتی با اعتراض مواجه شده، گفته: "همه کرمهات شبیههمن، اشتباهی شد." و در پاسخ به اینکه چرا روی بسته رو نخوانده، گفته: "نخوندم!" به همین سادگی.
اما این «سادگی» در واقع یک نوع عدم مسئولیتپذیری است که گاهی در لفافهای از شوخی، نادانی یا حتی بیخیالی پیچیده میشود، درحالیکه در واقع یک بازی روانی است.
من کمک میکنم، اما نه هر جور که تو بگیخیلی از افراد در رابطه میگویند: "من کمک میکنم" — اما این کمک نه مسئولانه است، نه باکیفیت، و نه از سر احترام. وقتی به کیفیت پایین کار باعث اعتراض میشود، طرف مقابل ناراحت میشود و میگوید: «هیچ وقت برات کافی نیستم!» بعضیها حتی عمداً کاری را اشتباه انجام میدهند تا در آینده دیگر آن کار به آنها سپرده نشود. این رفتارها خستهکنندهاند، انرژی روانی را میبلعند و بهتدریج اعتماد و صمیمیت را در رابطه از بین میبرند.
این یک خشونت خاموش استهر جا که یکی از طرفین رابطه، عمداً یا ناآگاهانه، از زیر بار مسئولیت شانه خالی میکند و تمام فشارهای ذهنی و اجرایی زندگی روزمره را به دوش دیگری میاندازد، با نوعی از خشونت خاموش روبهرو هستیم. خشونتی که نه فریاد دارد و نه ضرب، اما در سکوت، ذهن و روان را فرسوده میکند.
پیشگیری بهتر از درمان استبهجای اینکه در آغاز رابطه فقط دربارهی رنگ مورد علاقه، مقصد سفر رویاها یا فیلم محبوب صحبت کنیم، لازم است راجع به این مسائل عادی و واقعی حرف بزنیم:
چطور کارهای خانه را تقسیم میکنیم؟
چقدر به کیفیت انجام کارها اهمیت میدهیم؟
آیا حاضریم از اشتباهات یاد بگیریم؟
چقدر مسئولیتپذیری در ما نهادینه شده؟
اگر در همان مراحل اولیهی رابطه متوجه شدید که طرف مقابل علاقهای به حرف زدن در این زمینهها ندارد، این یک علامت هشدار است. کسی که حاضر نیست دربارهی مسئولیتهای زندگی روزمره حرف بزند، معمولاً در عمل هم علاقهای به انجام آنها نخواهد داشت.
یادگیری ممکن است، بیتفاوتی نههیچکس کامل نیست. همه ما در بعضی چیزها ضعف داریم و میتوانیم با کمک و راهنمایی، بهتر شویم. اما چیزی که مهم است، تمایل به یادگیری، توجه و تلاش است.اگر کسی به شما میگوید بلد نیست، اما تلاش میکند یاد بگیرد، این قابل درک و پذیرش است. اما اگر کسی از همان ابتدا خود را کنار میکشد یا کیفیت پایین کار را به عنوان «شوخی» یا «بیاهمیتی» جلوه میدهد، بدانید که این مسئله بهمرور فرساینده میشود.
این الگوی شانه خالی کردن از مسئولیت فقط محدود به ظرف شستن یا تا کردن لباسها نیست؛ بلکه مستقیماً وارد بخش صمیمی رابطه، یعنی رابطهی جنسی هم میشود. وقتی یکی از طرفین بار ذهنی و عملی روزمره را به دوش میکشد، انرژی روانی و جسمی او تحلیل میرود و دیگر فضایی برای لذت و نزدیکی باقی نمیماند.
از طرف دیگر، بیتوجهی و بیمسئولیتی در کارهای سادهی خانه، پیامی پنهان به شریک میفرستد: «نیازها و احساساتت برای من اولویت ندارند.» همین پیام، بهطور ناخودآگاه به اتاق خواب هم منتقل میشود. نتیجهاش رابطهای جنسی است که نه بر پایهی اعتماد و احترام، بلکه در بستر خستگی، دلخوری و نارضایتی شکل میگیرد. به همین دلیل است که مسئولیتپذیری در کارهای روزمره، بهطور مستقیم کیفیت صمیمیت و رضایت جنسی را تعیین میکند.
حرف بزنید. زیاد حرف بزنیداگر هنوز شرایط زندگی مشترک را ندارید، حداقل راجع به این مسائل زیاد حرف بزنید. دربارهی سبک زندگی، نوع انجام کارها، کیفیت، انتظارات و مسئولیتپذیری. این گفتوگوها مهمتر از علاقهی مشترک به یک غذای خاص یا موسیقی محبوباند.در واقع همینها هستند که پایههای واقعی یک رابطهی سالم و پایدار را میسازند.
دکتر زهره کشاورز
۰۷ مهر ۱۴۰۴